Oι Ερυθρές ήταν πόλη των δυτικών παραλίων της Μικράς Ασίας στην χερσόνησο της Ερυθραίας. Σύμφωνα με τον Παυσανία χτίστηκε αρχικά από Κρήτες με αρχηγό τον Έρυθρο, γιο του Ραδάμανθυ ( που κατά την μυθολογία ήταν ήρωας της Κρήτης , ένας από τους γιούς του Δία και της Ευρώπης, αδελφός του Μίνωα και του Σαρπηδώνα ). Οι Κρήτες εκδιώχθηκαν στην συνέχεια από τους Ίωνες που μετανάστευσαν στην περιοχή τον 11ο αιώνα π.Χ. περίοδο του πρώτου Ελληνικού αποικισμού. Σύμφωνα με τον Στράβωνα αρχηγός των Ιώνων ήταν ο Κνώπος, νόθος γιος του μυθικού βασιλιά της Αθήνας Κόρδου. Ήταν μια από τις δώδεκα πόλεις της Ιωνίας που συμμετείχαν στο Κοινό των Ιώνων.
Πάνω στα ερείπια των Ερυθρών χτίστηκε το χωριό Λυθρί που το όνομά του είναι παραφθορά του αρχαίου. Ερυθραί Ερυθρί Ρυθρί Λυθρί. Οι τούρκοι σήμερα το αποκαλούν Ιλντιρί, παραφθορά του Λυθρί μιά και δεν υπάρχει στη γλώσσα τους το θ

Μετά τον 12ο αιώνα οι έλληνες της Μ. Ασίας άρχισαν να αραιώνουν λόγω των μαζικών εξισλαμισμών. Τον 18 ο – 19 ο αιώνα ενισχύθηκαν οι ελληνικοί πληθυσμοί με μεταναστεύσεις από τον ελλαδικό χώρο. Στην περιοχή του Λυθριού εγκαταστάθηκαν Κρητικοί, Χιώτες και άλλοι. Πολλά ονόματα Λυθριανών είναι Κρητικά και άλλα δείχνουν καταγωγή από την Εύβοια. Η προφορά τους θύμιζε τα Χιώτικα αλλά και ο μπάλος που ήταν ο κύριος χορός του χωριού δείχνει και νησιώτικες καταβολές .

Το 1914 έχουμε εγκατάσταση Μουσουλμάνων στα παράλια ανάμεσά τους και των Τουρκοκρητικών. Αυτοί οι πληθυσμοί υποκινούνταν από την Τουρκική κυβέρνηση κατά των ελλήνων. Η επικείμενη είσοδος της Τουρκίας στον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο ήταν πρόσχημα για να εκδιώξει τους Έλληνες τον Μάιο του 1914 με την καθοδήγηση των συμμάχων τους Γερμανών ώστε να εκκενωθεί η περιοχή απέναντι από τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου για στρατιωτικούς λόγους. Άρχισε μια ανθελληνική εκστρατεία του τύπου, καταπίεση και εξαναγκασμός των Ελλήνων για δήθεν «εκούσια» μετανάστευση, λεηλασίες, δολοφονίες. Μετατοπίσεις πληθυσμών έγιναν και από τις ακτές στο εσωτερικό της Μ. Ασίας. Μια μορφή καταπίεσης ήταν τα Αμελέ ταμπουρού(τάγματα εργασίας) για άνδρες άνω των 45 ετών όπου πολλοί πέθαναν από πείνα, κακουχίες, αρρώστιες. Είχαμε κύμα φυγής προς την Ελλάδα(πρώτος διωγμός). Τότε ο παππούς Ιωάννης γιός του ιερέα του Λυθριού Κωσταντίνου Στριμπούλη εξαδέλφου του Ανδρέα Συγγρού και η γιαγιά Ουρανία με τα παιδιά τους κατέφυγαν στον Πειραιά στα Μανιάτικα. Στο διωγμό γεννήθηκε η μητέρα μου Αγγελική. Κάποιες αδελφές της γιαγιάς πήγαν τότε στην Κρήτη και αδέλφια του παππού στο Κιάτο Κορινθίας.

Τα 1919 γίνεται η απόβαση του Ελληνικού στρατού και επιστρέφουν οι εκτοπισμένοι. Η οικογένεια μας επιστρέφει στο Λυθρί που το βρίσκει ρημαγμένο(σπίτια χωρίς πόρτες και ταβάνια, κτήματα που είχαν ρημάξει) και ξεκινά τη ζωή από την αρχή. Οι Λυθριανοί στρατεύτηκαν και υπηρέτησαν μέχρι την κατάρρευση του μετώπου στον ελληνικό στρατό. Ανάμεσα τους και οι θείοι Αντώνης Στριμπούλης και Αντώνης Νικάκης. Το 1922 με την κατάρρευση του μετώπου η οικογένεια περνά απέναντι στην Χίο και μετά περιπέτειες καταλήγει στην επαρχία Σητείας. Φυγή με φόντο τις φλόγες του πολέμου την τραγωδία του ξεριζωμού και ένα μυθιστορηματικό φλογερό ειδύλλιο ανάμεσα στην μεγαλύτερη αδελφή της οικογένειας και ένα κρητικό βαθμοφόρο της ελληνικής χωροφυλακής. Άλλοι χάθηκαν άλλοι σκόρπισαν σαν τα πουλιά και κατέληξαν αλλού. Ένας μεγάλος αριθμός κατοίκων του Λυθριού ήρθαν στην Αττική και δημιούργησαν μαζί με άλλους πρόσφυγες από την χερσόνησο της Ερυθραίας την Νέα Ερυθραία. Εδώ τα τελευταία χρόνια ξαναέχτισαν τον ναό της Αγίας Ματρώνας.

Αυτό το μπλόγκ είναι ένας φόρος τιμής στους Προγόνους που έζησαν στις Ερυθρές στη συνέχεια Λυθρί και τα κόκαλά τους είναι σκορπισμένα σε αυτήν την ιερή γη και στη μνήμη αυτών που έζησαν την τραγωδία του ξεριζωμού όπως η γλυκεία μου μάνα




Erythrai was built on the west side of the peninsula of Erythraea near the westernmost point of Asia Minor. According to Pausanias, the city was originally built by Cretans, led by Erythros son of Radamanthys (who according to mythology, was a hero of Crete, one of the sons of Zeus and Europa, brother of Minos and Sarpidon). In the years ahead in the 11th century BC, during the period of the first Greek colonization immigrated Ionians established here . According to Strabo leader of the Ionians was Knopos, illegitimate son of the legendary king of Athens Kordos

The city was one of the twelve cities of Ionia, who participated in the Common of Ionians
Upon the ruins of Erythrai was built the village of Lithri whose name is a corruption of the ancient

After the 12th century, the Greeks of Asia Minor began to thin due to massive islamization. In 18th - 19th century the Greek populations were strengthened with migrations from other parts of Greek peninsula and islands.

In 1914 were installed in the shores of Asia Minor muslims from Balkans. These people were motivated by the Turkish government against the Greeks. The imminent entry of Turkey in the First World War was a pretext to expel the Greeks in May 1914 under the guidance of the allies of Turks the Germans in order to evacuate the area near the eastern Aegean islands for military purposes. An anti-Greek campaign started in the turkish press, they increased the oppression and they forced the Greeks supposedly “voluntary” to migrate in a orgy of looting and murders. Shifts in population were from the coast to the interior of Asia Minor. One form of oppression was Amele Taburu (work orders) for men over 45 years where many died of hunger, suffering, sickness. It was in those “work orders” where hundred of thousand Greeks and 1,5 million Armenians were lost. We hade a wave of flight to Greece (first persecution). Then my grandfather and grandmother with their children fled to Piraeus . During the persecution was born my mother. Some sisters of grandmother then went to Crete and brothers of grandfather to Kiato Corinth.

In 1919 we have the landing of the Greek army for the liberation of Asia Minor and with it returned the displaced. Our family came back in Lithri finding it ravaged (houses without doors and ceilings, ravaged farms, looted churches) and starts their life again. Men of Lithri as of other parts of Asia Minor joined and served until the collapse of the front in the Greek army. Between them two uncles. In 1922 after many errors in Greek strategy and because of the betrayal of our former allies the Anglo-Franks who abandoned us when Kemal gave them what they wanted (Petrols in Mosule etc.) , the front was collapsed .

Avoiding the persecutions greek populations run to the near islands in order to be saved and from there ware landed on the main Greece. With them my family passed first through the island of Chios and finally ended after many adventures in Crete in the province of Sitia. An adventure having as a background the flames of war, the tragedy of uprooting and a fiery fictional romance between the older sister of the family and a Cretan rank of Greek gendarmerie. Others were lost others scattered like birds and led elsewhere. A large number of Lithrians were landed in Attica and established with other refugees from the peninsula of Erythraea, in an area near Athens giving to the new settlement the name New Erythrea. There resently they built the church of St. Matrona.

In Lithri called Ildiri after 1922 were established Balkanians ancestors of Christians convertors to Islam. The churches were demolished under an organized plan by turkish government to destroy the Greek presence, and now are remaining only some ruins.

This blog is a tribute to my Ancestors who lived in Erythrai- Lithri whose bones are now scattered in this holy land, and in memory of those who suffered the tragedy of uprooting as my sweet mother.



Ερυθρές –Λυθρί
Μετάφραση από το άρθρο: In Search of Roots: The Lost Hellenic Communities of Tsesme Province, της Κατερίνας Τσούνη στην εφημερίδα της ομογένειας της Αμερικής Greek News 19 Ιανουαρίου 2009 :
Ήταν γνωστό σαν Λυθρί στους βυζαντινούς χρόνους και ήταν ένα μικρό χωριό. Έχει βυζαντινά και ελληνικά ερείπια. Η ελληνική ιστορία του χωριού φαίνεται να έχει τελειώσει τον 13ο αιώνα, όταν η επισκοπή των Ερυθρών μεταφέρθηκε στον Τσεσμέ. Από τον 17ο αιώνα, το χωριό επανιδρύθηκε. Στα 1900, υπήρχαν 1535 άτομα. Το 1921, ένα χρόνο πριν από τη μικρασιατική καταστροφή, οι κάτοικοι του χωριού αριθμούσαν 1800 άτομα. Η εθνοτική σύνθεση ήταν Έλληνας Ερυθραίοι μετανάστες από τη Χίο και την Κρήτη. Ο ναός τους του Αγίου Χαραλάμπου είναι υψηλά σε ένα λόφο δίπλα στον αρχαιολογικό χώρο των Ερυθρών. Η εκκλησία της Αγίας Ματρώνας του 17ου αιώνα είναι σε μια κοντινή κορυφή. Κατά τον Στεφανίδη «Λειτουργούσαν στην πόλη ένα σχολείο αρρένων των 60 μαθητών και ένα σχολείο θηλέων σαράντα μαθητών ». Η κοινότητα των εμπόρων του Λυθριού έστειλε τους καλύτερους μαθητές τους στο εξωτερικό για τις προηγμένες σπουδές στη Μασσαλία και στην Πράγα . Οι χωρικοί ήταν πλούσιοι και είχαν τα μέσα για να στείλουν τη νεολαία τους στο εξωτερικό για σπουδές.
Είχαν πολλά ξωκλήσια στα χωράφια, όπου καλλιεργούνται βαμβάκι, το σιτάρι και καπνό, λουλούδια, αμυγδαλιές και ελιές, αμπέλια είχαν επίσης κεραμικά και αλιευτικές επιχειρήσεις . Οι απόγονοί τους είναι στη Χίο, τις Οινούσσες και τη Νέα Ερυθραία Αττικής. Το σημείο που πρέπει να τονιστεί είναι ότι οι νησιώτες του Αιγαίου είχαν μια συνεχή κίνηση κατοίκησης και εμπορίου με τη Μικρά Ασία. Έχτισαν εκεί παροικίες και έζησαν για λόγους εργασίας. Επέστρεψαν στα νησιά τους, όταν το έργο περατώνεται.
Οι θερινές εξοχικές κατοικίες των κατοίκων της Κάτω Παναγίας ήταν στις Ερυθρές, το σημερινό Ildir

Ένας σημαντικός χώρος στο αρχαιολογικό μουσείο της Σμύρνης είναι αφιερωμένος στην αρχαία πόλη Ερυθρές. Ευρήματα από πρόσφατες ανασκαφές περιλαμβάνουν κεραμική, μικρές προσφορές σε χαλκό και ελεφαντόδοντο από το 670 - 545 π.Χ. Τα αγάλματα από ελεφαντόδοντο είναι Κρητικού και Ροδιακού στυλ. Ένα γλυπτό κόρης βρέθηκε. Είναι ένα από τα πρώτα παραδείγματα ενός μεγάλου μαρμάρινου γλυπτού από τους αρχαίους χρόνους. Ο Παυσανίας είπε ότι οι Ερυθρές χτίστηκαν από Κρητικούς και κατοικήθηκαν από Λύκιους, Κάρες και Παμφύλιους. Η πόλη καταστράφηκε από τους Πέρσες, μετά τα μέσα του 6ου αιώνα π.Χ. Διοικήθηκε από τον 9ο αιώνα π.Χ. από την Αθήνα. Γκράφιτι σε μια κούπα είναι από τον 6ο αιώνα π.Χ. και δείχνουν ότι οι προσφορές ανήκαν στο Ναό της Αθηνάς Πολιάδος . Οι μικρές μπρούντζινες φιγούρες λιονταριών είναι από το πρώτο μισό του 6ου αιώνα π.Χ.. Μοιάζουν με το μεγάλο άγαλμα του λιονταριού από το Bayindir που βρίσκεται στο Μουσείο της Σμύρνης. Τα μικρά ευρήματα είναι τα πρώτα Ιωνικά δείγματα τύπου λιονταριού, που χρησίμευσαν ως μοντέλα για τους Ετρούσκους καλλιτέχνες (πρώιμους Ιταλούς). Τα τεχνουργήματα είναι από μια τομή στην κορυφή της Ακρόπολης των Ερυθρών .

Ο Ηρόδοτος αναφέρει στην Ιστορία του, ότι "ο Ναός της Αθηνάς Πολιάδος στις Ερυθρές ήταν γνωστος στον αρχαίο κόσμο για τις περίφημες ιέρειες γνωστές σαν η Σίβυλλα." Σύμφωνα με την ελληνική και ρωμαϊκή μυθολογία, ήταν γυναίκες με την δωρεά των προφητικών δυνάμεων εκ μέρους του θεού Απόλλωνα. Η Ερυθραία Σίβυλλα ζωγραφίστηκε από τον Μιχαήλ Άγγελο από το 1508 - 12 σε μια τοιχογραφία από το παρεκκλήσι Καπέλα Σιξτίνα στο Βατικανό. Η πιο διάσημες Σίβυλλες ήταν αυτές των Ερυθρών και της Κύμης …….. κοντά στη Νάπολη της Ιταλίας. Η Ερυθραία Σίβυλλα πούλησε τα Σιβυλλικά βιβλία στον Ταρκίνιο τον τελευταίο βασιλιά της Ρώμης, τα οποία στεγάστηκαν στο ναό του Δία στο λόφο του Καπιτωλίου στην Ρώμη.

Erythrae –Lithri
From the article : “The lost Hellenic Communities of Tsesme province” by Catherine Tsounis in the Greek-American weekly newspaper Greek-News. January 19, 2009:

It was known as Lithri in Byzantine times and was a small village. It has Byzantine and Greek ruins. The Greek history of the village appeared finished in the 13th century, when the diocese of Erythrae was transferred to Tseme. From the 17th century, the village was reestablished. In the 1900ʼs, there were 1535 persons. In 1921, one year before the Asia Minor catastrophe, the villagers numbered 1800 persons. The ethnic composition was Greek Erythraean, immigrants from Chios and Crete. Their church of Saint Haralambos is high on a hill next to the archaeological site of Erythrae. The 17th century church of Agia Matrona is on a nearby peak. “A boyʼs school of 60 students and girlʼs school of forty students operated in the town,” said Stefanides. The merchant community of Lithri sent their best students overseas for advanced studies in Marseilles and Prague. The villagers were wealthy and had the means to send their youth overseas for study. They had many country chapels in the farm fields, where they cultivated cotton, wheat and tobacco, flowers, almond and olive trees, grape vineyards, ceramics and fishing industries. Their descendants are in Chios, Oinousses and Nea Erythrae in Attica. The point that must be stressed is that the Aegean islanders had a constant movement of habitation and trade with Asia Minor. They built colonies and lived there for work purposes. They returned to their islands when their work terminated.
In Erythrea were the summer home residences of people of the village Kato Panagia todays Tsiflik

A significant space is dedicated from the ancient city of Erythrae in the Izmir archaeological Museum. Findings from recent excavations include pottery, small offerings in bronze and ivory from 670-545 B.C. The ivory statues are of Cretan and Rhodian style. A Korean sculpture was found. It is one of the first examples of a large marble sculpture from Ancient times. Pausanias said Erythrae was built by Cretans and inhabited by Lycians, Carians and Pamphylians. The city was destroyed by the Persians after the mid 6th century B.C. It was ruled from 9th century B.C. by Athens. Graffiti on a bowl is from 6th century B.C. indicate the offerings belonged to the Temple of Athena Polis. The small lion figurines in bronze are from the first half of 6th century B.C. They resemble the large Lion statue from Bayindir that is in the Stoneworks Museum of Izmir. The small findings are the earliest Ionian examples of a lion type, that served as models for Etruscan artists (early Italians). The artifacts are from a trench on top of the Erythrae Acropolis.

Herodotus states in his History that “the Temple of Athena Polias at Erythrae was famous in the ancient world for their famous priestesses known as the Sibyl.” According to Greek and Roman mythology, they were women bestowed with prophetic powers by the God Apollo. The Erythaean Sibyl was painted by Michaelangelo from 1508-12 in a fresco from the Sistine chapel, Vatican. The famous Sibyls were the Erythraean and the Cumaean Sibyl who presided over the Apollonian oracle at Cumae, a Greek colony located near Naples, Italy. The Erythraean Sibyl sold the Sibylline books to Tarquin, the last King of Rome, that were housed in the Temple of Jupiter on Capitoline Hill in Rome.





Δευτέρα 14 Μαΐου 2012

Tο νησί Γούνι. The island Gouni today Donkey island. Gouni adasi günümüzün Eşek adası

Aνάμεσα στα νησιά που είναι σκορπισμένα στον κόλπο του Λυθριού το πιο μεγάλο είναι το γνωστό στους Έλληνες σαν Γούνι που έχει διάμετρο 2,5 μίλια περίμετρο γύρω στα 7 μίλια και ανώτερο υψόμετρο 150 μ.
Για το όνομα Γούνι οι Τούρκοι δίδουν Λουδική καταγωγή και το αναφέρουν επίσης  ως   Goni-Kona-Koni-Konana- Gӧnen
Σήμερα αποκαλείται Karaada δηλαδή Μαυρονήσι ή Eşek adası Γαϊδουρονήσι λόγω του ότι το έχουν κάνει καταφύγιο  50 περίπου γαϊδουριών  με την υποστήριξη  και τη συνεργασία της γερμανικής οργάνωσης  προστασίας ζώων Pro Animale.

Στην ΝΔ πλευρά του ήταν κτισμένη η ιερά μονή /σκήτη του Αγίου Γεωργίου. Για ερείπια μοναστηριού και πύργου κάνουν σήμερα λόγο.
Το μοναστήρι διέθετε δέκα κελιά και  εκκλησία του αγίου μικρή σε μέγεθος και πτωχική. Ίσως κτίστηκε στα τέλη του 18ου αιώνα ίσως αργότερα. Στη θέση του μπορεί να υπήρχε κάποιο μετόχι μονών της Χίου το οποίο ανοικοδομήθηκε πρόχειρα και επαναλειτούργησε με μοναχούς από τον  Τσεσμέ και τα χωριά  Αγία Παρασκευή, Ρεΐς-Δερέ  αλλά και από τη Χίο. Οι μοναχοί και οι τρατάρηδες υδρευόταν από ένα μικρό και παλιό πηγάδι κοντά στο μοναστήρι που διέθετε ένα μεγάλο και εύφορο κήπο. Επίσης οι μοναχοί καλλιεργούσαν χωράφια πάνω στο νησί και ενοικίαζαν τη βοσκή του νησιού σε κτηνοτρόφους αιγών από τα Καρδάμυλα. Τα εισοδήματά τους συμπλήρωναν οι δωρεές των κοντινών χωριών.
Πριν το 1890 στο μοναστήρι κατοικούσαν μοναχοί με ένα ηγούμενο τον ιερομόναχο Θεοτόκη. Από τα 1890 μέχρι το 1914 και από το 1920 μέχρι το 1922  όμως στο νησί είχε μείνει ένας μόνο καλόγερος ο πατήρ Εφραίμ από τη Σάμο(δηλαδή και αυτός αναγκάστηκε να φύγει κατά τον πρώτο διωγμό) . Όλο το  παραπάνω διάστημα ιερουργούσαν ιερείς από  το χωριό Αγία Παρασκευή και  απετέλεσε καταφύγιο πολλών Αγιοπαρασκευούσιων, Τσεσμελήδων και άλλων δυτικοερυθραιωτών εξαιτίας των ζητημάτων των πακτωμένων (νοικιασμένων αγροτικών κτημάτων)  και όσων ήθελαν να αποφύγουν την στράτευση. Ο πατήρ Εφραίμ είχε γίνει γνωστός για το θάρρος του και την αυτοθυσία του με το να βοηθά όπως μπορούσε  τους  φυγάδες χριστιανούς.
Τι ήταν τα Πάχτα που επηρέασαν όλη την περιοχή ; Οθωμανοί τιμαριούχοι είχαν εγείρει δικαιώματα σε 90.000 στρέμματα γης στην περιοχή της επαρχίας Τσεσμέ
( Ένας Χατζημεχμέτ ή Αχμέτ ζητούσε 4.500 στρέμ. στο Λυθρί) και διεκδικούσαν από τους χριστιανούς που εκμεταλλευόταν τη γη  και ήταν παλιά κολίγοι, να τους πληρώσουν χρέη δεκάδων ετών. Οι κάτοικοι προσέφευγαν στα δικαστήρια όμως η κατάσταση οξύνθηκε  επικίνδυνα από το 1891  όταν άρχισε αμείλικτη δίωξη των κατοίκων της Αγίας Παρασκευής και επί δυο χρόνια οι άρρενες κάτοικοι αναγκαζόταν να κρύβονται  κάθε φορά που ερχόταν στο χωριό χωροφύλακες και  περνούσαν  στην νησίδα Γούνι υπό την προστασία του Εφραίμ.    

Το Γούνι ήταν ο Σωτήρας των Λυθριανών και άλλων κατοίκων της περιοχής στους διωγμούς του 14 και του 22 : 
Πάνω στο ακατοίκητο αυτό νησί  σώθηκαν χιλιάδες χριστιανοί. Τους έφερναν με βάρκες και γύριζαν να πάρουν και άλλους. Γέμισε του Γούνι γυναίκες και  γέρους. Ούλο προσευχές ηκάνανε στο κλησιδάκι του Γουνιού τον Αϊ Γιώργη. Οι άντροι ήντανε στσι βάρκες να σώσουνε ότι μπόραε ο καθένας.  Μέχρι και το μαξούλι ντως ηκουβαλήσανε στη Χίος, άσε τα ρούχα ντως και τσι κάτες και τσι σκύλοι ντως. Χαλιά, κεντήματα , μπακίρια,  χρυσά, όλα τα φέρανε.Τίποτα δεν αφήκανε στσοι Τούρκοι. Είχανε βάρκες βλέπεις και το Γούνι ήντανε κοντά. Ήρχουντανε κι αφ τη Χίος καΐκια και τσοι παίρνανε ούλοι

Όπως έλεγε η μητέρα μου που μικρό παιδί έζησε την εμπειρία αυτών των τραγικών στιγμών όταν μαζί με όλα τα γυναικόπαιδα από το Λυθρί πέρασε και η γιαγιά με τα πιο μικρά παιδιά της :
Πώς να φύγουμε από το νησί και ποιος να ’ρθει να μας πάρει που βγήκε στο νησί όλο το χωριό και μέσα στον ίδιο κόλπο είναι ένα πολεμικό καράβι το Κιλκίς και βομβαρδίζει έξω από τα Αλάτσατα για να μην μπουν οι Τούρκοι μέσα και αυτοί είχανε μπει και λεηλατούσαν !  Θυμούμαι όπως ρίχνανε προβολείς και φοβούμαστε εμείς τα παιδιά και μας έλεγαν
-σηκωθείτε σηκωθείτε μην κρύβεστε .
Να μας δούνε δηλαδή πως είμαστε Έλληνες να μην μας ρίξουν. Κάτσαμε πόσες μέρες. Οχτώ έως δέκα μέρες ίσως.  Κανείς δεν μπορούσε να μας-ε πάρει .Ύστερα στείλανε από τη Χίο καράβι και μας πήρανε και μας βγάλανε στη Χίο .  

Σήμερα τα καραβάκια μεταφέρουν αδιάφορους και ανυποψίαστους τουρίστες για να κολυμπήσουν στα κρυστάλλινα καθαρά νερά του νησιού. 
Όποιος απόγονος Ερυθραιωτών βρεθεί απέναντι ας πάρει το καραβάκι  για να περάσει σε αυτό το μαρτυρικό νησί. Ας ξεκόψει και ας ψάξει για τα ερείπια του μοναστηριού και ας καθίσει  για λίγο στην παραλία. Ίσως δει τις σκιές των απελπισμένων και  τρομαγμένων  προγόνων του που στον μακρύ δρόμο για το άγνωστο βρήκαν εδώ το πρώτο καταφύγιο τους.  


 


The largest among the islands that are scattered in the Gulf of Erythrai is the  known to  Greeks as Gouni (pronounced Wooni ) with  a diameter of 2.5 miles  a  perimeter of  about 7 miles and maximum altitude of 150 m
For the name  Gouni the Turks believe that has a Luwian origin and also is  mentioned as  Goni-Kona-Koni-Konana
Today is called Karaada (Black island) or Eşek adası (Donkey island ) because became  a  shelter for about 50 donkeys with the support and cooperation of the German animal protection organization Pro Animale.

In SW side of the island was built  the monastery / hermitage of St. George. Of the monastery and of the tower according to information only ruins are remaining.
The monastery had ten cells and a small and modest chapel. Perhaps it was built in the late 18th century or  later. In its place, there may have been a dependency of  Chios  monasteries which was rebuilt roughly and reopened with monks from the city of Tsesme   and of the opposite villages of Agia Paraskevi (which today is called Dalyan), Reis-Dere and with monks  from the island of Chios. Monks and fishermen were watered by a small well near the old monastery that had a large and fertile garden. Also, the monks were  cultivating fields on the islet and  it’s  pastures were rented  to shepherds from  Kardamyla of Chios. Donations to the monks  were given by the people of the near villages . 
Before 1890 the monastery was  inhabited by monks with one  abbot, the  father Theotokis. But from 1890 to 1914 and from 1920 until 1922 stayed on the island  only one monk, Father Ephraim from Samos (he was forced too to  flee during the first persecution of Erythraean Greeks during 1914-1920). All the above period for the needs of holy liturgy were coming priests from Agia Paraskevi and the island became a shelter for many people of  this village, of Tsesme and of other areas of West peninsula of Erythrae because of  the problem of exploitation by ottoman landlords  and  because  Greeks  wanted to avoid the conscription to the  ottoman army. The  Father Ephraim had become known for his courage and self-sacrifice to help the christian  fugitives.
The Ottoman landowners claimed  rights to 90,000 acres of land in the province of Tsesme  (someone called Hatjimehmet or Ahmed asked 4,500 acres of Lithri) and asked by the Christians who were exploiting the land and were formerly serfs  of ottomans to pay the  supposed  debts of  decades.  The residents appealed to the courts but the situation became  dangerous since 1891 when began relentless persecution of the inhabitants of the village Agia Paraskevi and for two years it’s male inhabitants forced to hide  in order to avoid the ottoman constables escaping  to Gouni  under the protection of Ephraim.

During the persecutions of 1914 and 1922, Gouni  was the Savior of Lithrians  and of other residents of the area.
On the uninhabited island were saved thousands of Christians. They were brought by boats which  turned to get others. The island of  Gouni was filled with women children and old people.  They prayed day and night in the chapel of St. George. The men with boats  tried  to save everybody.  The people of Lithri  had boats and Gouni was near. Boats were coming from Chios too taking them all

My mother  as a child lived the experience of those tragic moments when, my  grandmother with her youngest children  found refuge here along with all the women and children from Lithri :
We were on this little  island . But how to get out from  there and who would  come to take us? All village was landed here and in the same bay was  Kilkis a Greek  military ship that was bombing outside Alatsata  in order to prevent Turkish  army's invasion but the Turks had entered and were plundering the town! I remember that they were  throwing  projectors and we the children were scared  and  they were saying to us: 
Get up, get up do not hide.
In order the sailors of Kilkis understand that we were Greeks and not bomb us. We sat there a few days.  Nobody could get us. Then they sent a boat  from Chios  and took and  landed us on  Chios

Today the boats  carry unsuspecting tourists to swim in the crystal clear waters of the island of Gouni or Donkey island as is called now by Turks.
           
You the descendants of  the Erythraea peninsula's refugees who will be found in the holy motherland, take the boat to pass to  this martyr island and escape bit to search for the remains of the monastery,  and  stay  for a while in the beach. Perhaps you will  see the shadows of  your desperate and frightened  ancestors  who on their  long  way  to  the unknown, found  here their first refuge.

Στην ΝΔ πλευρά του ήταν κτισμένη η ιερά μονή /σκήτη του Αγίου Γεωργίου. Από τα 1890 μέχρι το 1914 και από το 1920 μέχρι το 1922  όμως στο νησί είχε μείνει ένας μόνο καλόγερος ο πατήρ Εφραίμ από τη Σάμο
In SW side of the island was built  the monastery / hermitage of St. George.  From 1890 to 1914 and from 1920 until 1922 stayed on the island  only one monk, Father Ephraim from Samos



Oι άρρενες κάτοικοι του χωριού Αγία Παρασκευή αναγκαζόταν να κρύβονται  κάθε φορά που ερχόταν στο χωριό χωροφύλακες και  περνούσαν  στην νησίδα Γούνι υπό την προστασία του Εφραίμ.
 Μale inhabitants of the village of Agia Paraskevi were forced to hide  in order to avoid the ottoman constables escaping  to Gouni  under the protection of Ephraim.



H φυγή  στο  νησί Γούνι. Τhe flight to the islet Gouni




Στο νησί .On the island  


Το Κικλίς. Kilkis 


Ούλο προσευχές ηκάνανε στο κλησιδάκι του Γουνιού τον Αϊ Γιώργη.They prayed day and night in the chapel of St. George



Οι σκιές των προγόνων ανάμεσα στα πλήθη των αδιάφορων τουριστών του νησιού Γούνι που σήμερα ονομάζεται Γαϊδουρονήσι. Τhe shades of ancestors among the crowds of unsuspecting and indifferent tourists of the martyr island of Gouni today called Donkey island



Στοιχεία από :
Μνήμες της μητέρας μου,
Μ.Κορομηλά -Θοδωρή Κοντάρα : Ερυθραία
Μ.Ιντζέ : Ανατολικά της Χίου δυτικά της Σμύρνης
Data : My mother's memories
M.Koromilas and Theodoris Kontaras: Erythraia
M.Intzes :  Eastwards of Chios westwards of Smyrna
Αναρτήθηκε από στις
Ετικέτες

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)