Ψήφισμα των Ερυθραίων, με το οποίο αποφασίζουν να επισκευάσουν τον ανδριάντα του τυραννοκτόνου Φιλίτου, που είχε βλαβεί από τους ολιγαρχικούς.
Από μαρμάρινη στήλη 3ου π.Χ. αιώνα που ο Αυστριακός πρέσβης A. von Prokesch-Osten δώρισε το 1893 στο Μουσείο της Ιστορίας της Τέχνης της Βιέννης, όπου και βρίσκεται. Είχε έλθει στο φως προ τριακονταετίας (1863) μάλλον στη Χίο.ἔδοξεν τῆι βουλῆι καὶ τῶι δήμωι· Ζωίλος Χιά-
δου εἶπεν· ἐπειδὴ οἱ ἐν τῆι ὀλιγαρχίαι τῆς εἰ-
κόνος τῆς Φιλίτου τοῦ ἀποκτείναντος
τὸν τύραννον τοῦ ἀνδριάντος ἐξεῖλον
τὸ ξῖφος, νομίζοντες καθόλου τὴν στάσιν
καθʼ αὑτῶν εἶναι· ὅπως ἂν ὁ δῆμος φαίνηται
πολλὴν ἐπιμέλειαν ποιούμενος καὶ μνημο-
νεύων ἀεὶ τῶν εὐεργετῶν καὶ ζώντων
καὶ τετελευτηκότων, ἀγαθῆι τύχηι δεδόχθαι
τῆι βουλῆι καὶ τῶι δήμωι· τοὺς ἐξεταστὰς το[ὺ]-[
ς ἐνεστηκότ[α]ς ἐγδοῦναι τὸ ἔργον διαστολὴν
ποιησαμένους μετὰ τοῦ ἀρχιτέκτονος, καθʼ ὅτι
συντελεσθήσεται ὡς πρότερον εἶχεν· ὑπηρετε[ῖ]ν
δὲ αὐτοῖς τὸγ κατὰ μῆνα ταμίαν. ὅπως δὲ καθαρὸς
ἰοῦ ἔσται ὁ ἀνδριὰς καὶ στεφανωθήσεται ἀεὶ ταῖς]
νουμηνίαις καὶ ταῖς ἄλλαις ἑορταῖς, ἐπιμελεῖσθαι
τοὺς ἀγορανόμους.
ἔδοξεν τῆι βουλῆι καὶ τῶι δήμωι· Ζωίλος Χιάδου
εἶπεν· ἐπειδὴ ἐν τῶι πρότερον ψηφίσματι προσε-
τάχθη τῶι ἀγορανόμωι ἐπιμελεῖσθαι τῆς εἰκόνος
τοῦ ἀνδριάντος τοῦ Φιλίτου, ὅπως στεφανω-
θήσεταί τε καὶ λαμπρὸς ἔσται, ὁ δὲ ἀγορανόμος
φησὶν εἰς ταῦτα πόρου δεῖσθαι, ἀγαθῆι τύχηι
δεδόχθαι τῆι βουλῆι καὶ τῶι δήμωι· τὸ μὲν καθʼ ἕ-
τος εἰς ταῦτα διδόναι τὸ ἀνάλωμα τοὺς]
[κα]τὰ μῆνα ταμίας, ἐπιμελεῖσθαι δὲ τὸν
[ἀγορα]νόμον· εἰς δὲ τὸν λοιπὸγ χρόνον οἱ [ἀ]-
[γορανόμο]ι πωλοῦντες τὰς ὠνὰς προστι[θέ]-
[τωσαν τὴν πο]ί[ησιν] τῶν στεφά[νων]
[- -]τε[- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -]
Μετάφραση Σ. Ν. Κουμανούδης - Α. Π. Ματθαίου:
Απόφαση
της βουλής και του δήμου· εισήγηση του
Ζωίλου
Χιάδου· επειδή κατά την ολιγαρχία αφαίρεσαν
το
ξίφος από τον ανδριάντα του Φιλίτου του
τυραννοκτόνου,
γιατί έκριναν ότι η στάση του
αγάλματος
στρέφεται απολύτως εναντίον τους, για να
είναι
φανερό ότι ο δήμος φροντίζει πολύ και
μνημονεύει
τους ευεργέτες του, και τους ζωντανούς και
τους
νεκρούς, με τη βοήθεια της αγαθής Τύχης, να
αποφασίσει
η βουλή και ο δήμος· οι εξεταστές που
έχουν
ορισθεί, να δημοπρατήσουν το έργο με
λεπτομερή
συγγραφή υποχρεώσεων μαζί με τον
αρχιτέκτονα,
ώστε να γίνει, όπως ήταν προηγουμένως·
να
παρέχει τα αναγκαία σʼ αυτούς ο ταμίας του κάθε
μηνός·
για να είναι απαλλαγμένος ο ανδριάντας από τη
σκουριά
και να τον στεφανώνουν κάθε πρώτη του
μηνός
και στις άλλες γιορτές, να φροντίζουν οι
αγορανόμοι.
Απόφαση
της βουλής και του δήμου· εισήγηση του
Ζωίλου
Χιάδου· επειδή με το προηγούμενο ψήφισμα
έλαβε
εντολή ο αγορανόμος να φροντίζει τον
ανδριάντα
του Φιλίτου, για να στεφανώνεται και να
αστράφτει,
και ο αγορανόμος αναφέρει ότι χρειάζεται
χρήματα
γιʼαυτά, με τη βοήθεια της αγαθής Τύχης, να
αποφασίσει
η βουλή και ο δήμος, την ετήσια δαπάνη
γιʼ
αυτά να την καταβάλλει ο ταμίας του κάθε μηνός,
και
τη φροντίδα να την έχει ο αγορανόμος.
Πρόκειται για απόσπασμα από ψήφισμα των Ερυθραίων· παλαιότεροι μελετητές το χρονολογούσαν στον 4ο αι. π.Χ., νεότεροι στον 3ο. Ο δήμος αποφασίζει να επισκευάσει τον ανδριάντα του τυραννοκτόνου Φιλίτου, διότι είχε υποστεί φθορές από ολιγαρχικούς της πόλης, οι οποίοι όταν βρέθηκαν στην εξουσία θεώρησαν ότι η καθʼ όλου στάση του ανδριάντα-προφανώς το ξίφος που κρατούσε― στρεφόταν εναντίον τους, και γιʼαυτό το αφαίρεσαν
Για την αποκατάσταση του ανδριάντα ο δήμος αποφασίζει
τη σύνταξη οικονομοτεχνικής μελέτης και τη δημοπράτηση του έργου.
Τα διαφαινόμενα από το κείμενο πολιτικά γεγονότα δεν
είναι γνωστά από άλλες πηγές και η χρονολόγηση της επιγραφής μόνο από το σχήμα
των γραμμάτων δεν επιτρέπει την ένταξη των γεγονότων σε ορισμένο ιστορικό
πλαίσιο. Η αναγραφή δεν είναι σύγχρονη με τα γεγονότα, που φαίνεται ότι είχαν
λάβει χώρα μερικά χρόνια παλαιότερα. Ίσως μπορούν να τοποθετηθούν μετά τη μάχη
στην Ιψό (301 π.Χ.), όταν η κατάσταση στην Ιωνία ήταν πολιτικά ασταθής
Ο
γενικός όρος εικών μια εικόνα οποιουδήποτε είδους όπως «προτομή» ή «πορτραίτο»
διακρίνεται από το ανδριάς (άγαλμα).
Καθώς το άγαλμα ήταν κατασκευασμένο από μπρούτζο (βλ. λαμπρό στη γραμμή 22), το διάταγμα ρυθμίζει ότι η επιφάνειά του πρέπει να διατηρείται καθαρή από τη σκουριά. Είναι προφανές ότι το άγαλμα είχε παραμεληθεί, προφανώς κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης των ολιγαρχών, αλλά αβέβαιο αν όντως είχε ριχτεί στις αναταραχές.
Η κατάκτηση της δυτικής Μικράς Ασίας από τον Αλέξανδρο σηματοδότησε μια δραματική καμπή στα πολιτικά των Ερυθρών. Για τα προηγούμενα πενήντα τέσσερα συνεχόμενα χρόνια (386–332) και για εβδομήντα δύο από τα προηγούμενα ογδόντα χρόνια (412–394 και 386–332), ολιγαρχικοί έλεγχαν αυτήν την πόλη. Μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 330, ωστόσο, οι δημοκράτες είχαν τον έλεγχο. Αυτό που πολλοί Ερυθραίοι θεωρούσαν πιθανότατα τη φυσική και αμετάβλητη πολιτική τάξη είχε ανατραπεί πλήρως. Έγιναν προσπάθειες των Ερυθραίων δημοκρατών να διατηρήσουν τον έλεγχο της πόλης τους απέναντι στις προσπάθειες των αντιδημοκρατικών αντιπάλων τους να αποκαταστήσουν το προ-Αλεξάνδρου status quo. Με βάση μια ανάλυση των γεγονότων που αναφέρονται στη στήλη του Φιλίτη και των πιθανών ιστορικών πλαισίων τους, υποστηρίζει ότι η δημιουργία και η επακόλουθη χειραγώγηση του αγάλματος του Φιλίτη έπαιξε σημαντικό ρόλο στη θεμελίωση, την αμφισβήτηση και την τελική διασφάλιση της δημοκρατίας που ιδρύθηκε στις Ερυθρές μετά την κατάκτηση της Δυτικής Μ. Ασίας από τον Μ. Αλέξανδρο .
Υπάρχει
σίγουρα ένα στοιχείο ιδεολογίας με πολιτικά κίνητρα να επισκευαστεί ένα τέτοιο
άγαλμα. Ωστόσο, το κόστος της δραστηριότητας έπρεπε προφανώς να ανατεθεί σε
κάποιον πλούσιο πλειοδότη, ο οποίος ήταν πρόθυμος να βάλει τα χρήματα. Aπό
το δεύτερο διάταγμα, φαίνεται ότι σε αυτό το πρώτο έτος οι ταμίες του μήνα
έπρεπε να καλύψουν το κόστος, αλλά φαίνεται να υπάρχει αβεβαιότητα για το αν
αυτό θα μπορούσε να συμβεί σε επόμενες περιπτώσεις.
Υπάρχει, λοιπόν, στην επιγραφή, λίγη πειστική ένδειξη δημοκρατικής στράτευσης επιχορηγούμενης
από την κοινότητα. Πρώτον, δεν αναφέρεται δημοκρατία στο κείμενο, αν και
πρόκειται για έναν όρο που αντιπροσωπεύεται επιγραφικά αλλού. Αλλά το κίνητρο
του διατάγματος εκφράζεται στην προτρεπτική πρόταση του πρώτου διατάγματος, η
οποία δηλώνει ότι πρέπει να επιλυθεί "έτσι ώστε να είναι προφανές ότι ο λαός θα
προσέχει πολύ και θα θυμάται συνεχώς τους ευεργέτες του ζώντες και νεκρούς…"
Στοιχεία. Data taken: Πύλη. Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία kαι μεταφράσεις μου από: David A. Teegarden: The Philites stele from Erythrai/ The Philites stele: A. J. Heisserer. University of Oklahoma/ The Discourses of Identity in Hellenistic Erythrai: Institutions, Rhetoric, Honour and Reciprocity. In: Polis: The journal for Ancient Greek and Roman Political Thought Author: Petter Liddel
Decree with which Erythraeans decide to repair the statue of the tyrannicide Philitos which had been damaged by the oligarchs.From a marble column of 3rd BC. century that the
Austrian ambassador A. von Prokesch-Osten donated in 1893 to the Museum of Art
History of Vienna, where it is located. It had come to light thirty years ago
(1863) probably in Chios.
«It was resolved by the council and the people. Zoilos the son of Chiades proposed: since the members of the oligarchy took away the sword from the statue, which was a portrait of Philites the tyrannicide, thinking that the erection of the statue was a protest against themselves, and in order that it be apparent that the people takes great care and remembers forever its benefactors, both living and dead, with good fortune it was resolved by the council and the people: the current exetastai are to invite bids for the work, having made specification with the municipal architect whereby it shall be completed as it was previously; and the monthly treasurer is to assist these officials. The clerks of the market are to take care that the statue will be free of verdigris and will be crowned always at the festivals of the first of the month and at the other festivals.
It was resolved
by the council and the people. Zoilos the son of Chiades proposed: since in the
previous decree it was assigned to the clerk of the market to take care of the
portrait, namely the statue of Philites, so that it will be crowned and will be
shining, but the clerk of the market reports that funds are needed for this,
with good fortune it was resolved by the council and the people: for this year
the monthly treasurers are to provide the expenses for this project, and the
clerk of the market is to take care of it, but in the future the clerks of the
market selling the contracts (are to add the making) of the crowns»
This is an excerpt from a decree of the Erythaeans. older scholars dated it to the 4th c. BC, younger in the 3rd. Demos decides to repair the statue of the tyrannicide Philitos, because it had been damaged by oligarchs of the city, who when they came to power thought that the whole statue's position - obviously the sword he was holding - was aimed at them, that’s why they took it off
For the restoration of the statue, the municipality
decides to prepare an economic-technical study and the auction of the project.
The political events that appear from the text are not
known from other sources and the dating of the inscription only from the shape
of the letters does not allow the inclusion of the events in a certain
historical context. The inscription is not contemporary with the events that
seem to have taken place a few years ago. Perhaps they can be placed after the
battle of Ipsos (301 BC), when the situation in Ionia was politically unstable
There can be no doubt that these two decrees were enacted within a short time of one another, perhaps even on the same day; that both were carved by the same mason seems evident from the identical script. The dialect is koine throughout.
The generic term εικών an image of any kind such as a " bust
" or " portrait ") is distinct from ανδριάς
(" statue")
As the statue was made of bronze (λαμπρός, the decree regulates that its surface is to be kept clear of patina.
It is obvious that the statue had been neglected, evidently during the rule of
the oligarchs, but uncertain whether it had actually been overturned in the
disturbances
Alexander's conquest of western Asia Minor marked a dramatic turning point in Erythraian politics. For the previous fifty-four consecutive years (386–332) and for seventy-two of the previous eighty years (412–394 and 386–332), oligarchs controlled that polis. By the end of the 330s, however, the democrats were in control. What many Erythraians likely considered to be the natural and immutable political order had been completely upended. By Erythraian democrats' were made efforts to maintain control of their polis in the face of efforts by their anti-democratic opponents to reinstate the pre-Alexander status quo. Based on an analysis of the events referred to in the Philites stele and their likely historical contexts, it argues that the creation and subsequent manipulation of the statue of Philites played an important role in the foundation, contestation, and ultimate securement of the democracy that was established in Erythrai in the wake of Alexander's conquest of western Asia Minor.
There have been several explanations of the damage and subsequent refurbishment of the statue, but the implication is that restored democrats blamed the neglect of the statue on a previous regime that it branded oligarchic.44 Recently Teegarden suggests that ‘the creation and subsequent manipulation of the statue of Philites played an important role in the foundation, contestation, and ultimate securement of the democracy that was established in Erythrai in the wake of Alexander’s conquest of western Asia Minor’.45 There is certainly an element of politically-motivated ideology behind the proposal to have such a statue repaired. Notably, though, the costs of the activity had evidently to be contracted out to some wealthy bidder who was willing to put forward the money; from the second decree, it appears that in this first year the treasurers of the month were to cover the costs, but there appears to be uncertainty about whether this could happen on subsequent occasions (lines 22–9). There is, in the inscription, then, little convincing indication of community-sponsored democratic partisanship. For one thing, there is no mention of demokratia in the text, though it is a term which is epigraphically represented at Erythrai elsewhere (I. Erythrai 29 line 12). But the motivation of the decree is expressed in the hortatory clause of the first decree, which states that it is to be resolved ‘so that it is apparent that the people takes great care and constantly remembers its benefactors (euergetai) both living and dead …’ (ὅπως ἂν ὁ δῆµος φαίνηται πολλὴν ἐπιµέλειαν ποιούµενος καὶ µνηµονεύων ἀεὶ τῶν εὐεργετῶν καὶ ζώντων καὶ τετελευτηκότων: lines 6–9).
Αντίγραφο των αγαλμάτων των τυραννοκτόνων Αρμόδιου και Αριστογείτονα που ήταν τοποθετημένα στην αγορά των Αθηνών όπως αυτό του Φιλίτη στην αγορά των Ερυθρών. Copies of statues of tyrannicides Harmodius and Haristogeiton placed in Agora of Athens as the statue of Phitites was placed in agora of Erythrai
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου