Oι Ερυθρές ήταν πόλη των δυτικών παραλίων της Μικράς Ασίας στην χερσόνησο της Ερυθραίας. Σύμφωνα με τον Παυσανία χτίστηκε αρχικά από Κρήτες με αρχηγό τον Έρυθρο, γιο του Ραδάμανθυ ( που κατά την μυθολογία ήταν ήρωας της Κρήτης , ένας από τους γιούς του Δία και της Ευρώπης, αδελφός του Μίνωα και του Σαρπηδώνα ). Οι Κρήτες εκδιώχθηκαν στην συνέχεια από τους Ίωνες που μετανάστευσαν στην περιοχή τον 11ο αιώνα π.Χ. περίοδο του πρώτου Ελληνικού αποικισμού. Σύμφωνα με τον Στράβωνα αρχηγός των Ιώνων ήταν ο Κνώπος, νόθος γιος του μυθικού βασιλιά της Αθήνας Κόρδου. Ήταν μια από τις δώδεκα πόλεις της Ιωνίας που συμμετείχαν στο Κοινό των Ιώνων.
Πάνω στα ερείπια των Ερυθρών χτίστηκε το χωριό Λυθρί που το όνομά του είναι παραφθορά του αρχαίου. Ερυθραί Ερυθρί Ρυθρί Λυθρί. Οι τούρκοι σήμερα το αποκαλούν Ιλντιρί, παραφθορά του Λυθρί μιά και δεν υπάρχει στη γλώσσα τους το θ

Μετά τον 12ο αιώνα οι έλληνες της Μ. Ασίας άρχισαν να αραιώνουν λόγω των μαζικών εξισλαμισμών. Τον 18 ο – 19 ο αιώνα ενισχύθηκαν οι ελληνικοί πληθυσμοί με μεταναστεύσεις από τον ελλαδικό χώρο. Στην περιοχή του Λυθριού εγκαταστάθηκαν Κρητικοί, Χιώτες και άλλοι. Πολλά ονόματα Λυθριανών είναι Κρητικά και άλλα δείχνουν καταγωγή από την Εύβοια. Η προφορά τους θύμιζε τα Χιώτικα αλλά και ο μπάλος που ήταν ο κύριος χορός του χωριού δείχνει και νησιώτικες καταβολές .

Το 1914 έχουμε εγκατάσταση Μουσουλμάνων στα παράλια ανάμεσά τους και των Τουρκοκρητικών. Αυτοί οι πληθυσμοί υποκινούνταν από την Τουρκική κυβέρνηση κατά των ελλήνων. Η επικείμενη είσοδος της Τουρκίας στον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο ήταν πρόσχημα για να εκδιώξει τους Έλληνες τον Μάιο του 1914 με την καθοδήγηση των συμμάχων τους Γερμανών ώστε να εκκενωθεί η περιοχή απέναντι από τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου για στρατιωτικούς λόγους. Άρχισε μια ανθελληνική εκστρατεία του τύπου, καταπίεση και εξαναγκασμός των Ελλήνων για δήθεν «εκούσια» μετανάστευση, λεηλασίες, δολοφονίες. Μετατοπίσεις πληθυσμών έγιναν και από τις ακτές στο εσωτερικό της Μ. Ασίας. Μια μορφή καταπίεσης ήταν τα Αμελέ ταμπουρού(τάγματα εργασίας) για άνδρες άνω των 45 ετών όπου πολλοί πέθαναν από πείνα, κακουχίες, αρρώστιες. Είχαμε κύμα φυγής προς την Ελλάδα(πρώτος διωγμός). Τότε ο παππούς Ιωάννης γιός του ιερέα του Λυθριού Κωσταντίνου Στριμπούλη εξαδέλφου του Ανδρέα Συγγρού και η γιαγιά Ουρανία με τα παιδιά τους κατέφυγαν στον Πειραιά στα Μανιάτικα. Στο διωγμό γεννήθηκε η μητέρα μου Αγγελική. Κάποιες αδελφές της γιαγιάς πήγαν τότε στην Κρήτη και αδέλφια του παππού στο Κιάτο Κορινθίας.

Τα 1919 γίνεται η απόβαση του Ελληνικού στρατού και επιστρέφουν οι εκτοπισμένοι. Η οικογένεια μας επιστρέφει στο Λυθρί που το βρίσκει ρημαγμένο(σπίτια χωρίς πόρτες και ταβάνια, κτήματα που είχαν ρημάξει) και ξεκινά τη ζωή από την αρχή. Οι Λυθριανοί στρατεύτηκαν και υπηρέτησαν μέχρι την κατάρρευση του μετώπου στον ελληνικό στρατό. Ανάμεσα τους και οι θείοι Αντώνης Στριμπούλης και Αντώνης Νικάκης. Το 1922 με την κατάρρευση του μετώπου η οικογένεια περνά απέναντι στην Χίο και μετά περιπέτειες καταλήγει στην επαρχία Σητείας. Φυγή με φόντο τις φλόγες του πολέμου την τραγωδία του ξεριζωμού και ένα μυθιστορηματικό φλογερό ειδύλλιο ανάμεσα στην μεγαλύτερη αδελφή της οικογένειας και ένα κρητικό βαθμοφόρο της ελληνικής χωροφυλακής. Άλλοι χάθηκαν άλλοι σκόρπισαν σαν τα πουλιά και κατέληξαν αλλού. Ένας μεγάλος αριθμός κατοίκων του Λυθριού ήρθαν στην Αττική και δημιούργησαν μαζί με άλλους πρόσφυγες από την χερσόνησο της Ερυθραίας την Νέα Ερυθραία. Εδώ τα τελευταία χρόνια ξαναέχτισαν τον ναό της Αγίας Ματρώνας.

Αυτό το μπλόγκ είναι ένας φόρος τιμής στους Προγόνους που έζησαν στις Ερυθρές στη συνέχεια Λυθρί και τα κόκαλά τους είναι σκορπισμένα σε αυτήν την ιερή γη και στη μνήμη αυτών που έζησαν την τραγωδία του ξεριζωμού όπως η γλυκεία μου μάνα




Erythrai was built on the west side of the peninsula of Erythraea near the westernmost point of Asia Minor. According to Pausanias, the city was originally built by Cretans, led by Erythros son of Radamanthys (who according to mythology, was a hero of Crete, one of the sons of Zeus and Europa, brother of Minos and Sarpidon). In the years ahead in the 11th century BC, during the period of the first Greek colonization immigrated Ionians established here . According to Strabo leader of the Ionians was Knopos, illegitimate son of the legendary king of Athens Kordos

The city was one of the twelve cities of Ionia, who participated in the Common of Ionians
Upon the ruins of Erythrai was built the village of Lithri whose name is a corruption of the ancient

After the 12th century, the Greeks of Asia Minor began to thin due to massive islamization. In 18th - 19th century the Greek populations were strengthened with migrations from other parts of Greek peninsula and islands.

In 1914 were installed in the shores of Asia Minor muslims from Balkans. These people were motivated by the Turkish government against the Greeks. The imminent entry of Turkey in the First World War was a pretext to expel the Greeks in May 1914 under the guidance of the allies of Turks the Germans in order to evacuate the area near the eastern Aegean islands for military purposes. An anti-Greek campaign started in the turkish press, they increased the oppression and they forced the Greeks supposedly “voluntary” to migrate in a orgy of looting and murders. Shifts in population were from the coast to the interior of Asia Minor. One form of oppression was Amele Taburu (work orders) for men over 45 years where many died of hunger, suffering, sickness. It was in those “work orders” where hundred of thousand Greeks and 1,5 million Armenians were lost. We hade a wave of flight to Greece (first persecution). Then my grandfather and grandmother with their children fled to Piraeus . During the persecution was born my mother. Some sisters of grandmother then went to Crete and brothers of grandfather to Kiato Corinth.

In 1919 we have the landing of the Greek army for the liberation of Asia Minor and with it returned the displaced. Our family came back in Lithri finding it ravaged (houses without doors and ceilings, ravaged farms, looted churches) and starts their life again. Men of Lithri as of other parts of Asia Minor joined and served until the collapse of the front in the Greek army. Between them two uncles. In 1922 after many errors in Greek strategy and because of the betrayal of our former allies the Anglo-Franks who abandoned us when Kemal gave them what they wanted (Petrols in Mosule etc.) , the front was collapsed .

Avoiding the persecutions greek populations run to the near islands in order to be saved and from there ware landed on the main Greece. With them my family passed first through the island of Chios and finally ended after many adventures in Crete in the province of Sitia. An adventure having as a background the flames of war, the tragedy of uprooting and a fiery fictional romance between the older sister of the family and a Cretan rank of Greek gendarmerie. Others were lost others scattered like birds and led elsewhere. A large number of Lithrians were landed in Attica and established with other refugees from the peninsula of Erythraea, in an area near Athens giving to the new settlement the name New Erythrea. There resently they built the church of St. Matrona.

In Lithri called Ildiri after 1922 were established Balkanians ancestors of Christians convertors to Islam. The churches were demolished under an organized plan by turkish government to destroy the Greek presence, and now are remaining only some ruins.

This blog is a tribute to my Ancestors who lived in Erythrai- Lithri whose bones are now scattered in this holy land, and in memory of those who suffered the tragedy of uprooting as my sweet mother.



Ερυθρές –Λυθρί
Μετάφραση από το άρθρο: In Search of Roots: The Lost Hellenic Communities of Tsesme Province, της Κατερίνας Τσούνη στην εφημερίδα της ομογένειας της Αμερικής Greek News 19 Ιανουαρίου 2009 :
Ήταν γνωστό σαν Λυθρί στους βυζαντινούς χρόνους και ήταν ένα μικρό χωριό. Έχει βυζαντινά και ελληνικά ερείπια. Η ελληνική ιστορία του χωριού φαίνεται να έχει τελειώσει τον 13ο αιώνα, όταν η επισκοπή των Ερυθρών μεταφέρθηκε στον Τσεσμέ. Από τον 17ο αιώνα, το χωριό επανιδρύθηκε. Στα 1900, υπήρχαν 1535 άτομα. Το 1921, ένα χρόνο πριν από τη μικρασιατική καταστροφή, οι κάτοικοι του χωριού αριθμούσαν 1800 άτομα. Η εθνοτική σύνθεση ήταν Έλληνας Ερυθραίοι μετανάστες από τη Χίο και την Κρήτη. Ο ναός τους του Αγίου Χαραλάμπου είναι υψηλά σε ένα λόφο δίπλα στον αρχαιολογικό χώρο των Ερυθρών. Η εκκλησία της Αγίας Ματρώνας του 17ου αιώνα είναι σε μια κοντινή κορυφή. Κατά τον Στεφανίδη «Λειτουργούσαν στην πόλη ένα σχολείο αρρένων των 60 μαθητών και ένα σχολείο θηλέων σαράντα μαθητών ». Η κοινότητα των εμπόρων του Λυθριού έστειλε τους καλύτερους μαθητές τους στο εξωτερικό για τις προηγμένες σπουδές στη Μασσαλία και στην Πράγα . Οι χωρικοί ήταν πλούσιοι και είχαν τα μέσα για να στείλουν τη νεολαία τους στο εξωτερικό για σπουδές.
Είχαν πολλά ξωκλήσια στα χωράφια, όπου καλλιεργούνται βαμβάκι, το σιτάρι και καπνό, λουλούδια, αμυγδαλιές και ελιές, αμπέλια είχαν επίσης κεραμικά και αλιευτικές επιχειρήσεις . Οι απόγονοί τους είναι στη Χίο, τις Οινούσσες και τη Νέα Ερυθραία Αττικής. Το σημείο που πρέπει να τονιστεί είναι ότι οι νησιώτες του Αιγαίου είχαν μια συνεχή κίνηση κατοίκησης και εμπορίου με τη Μικρά Ασία. Έχτισαν εκεί παροικίες και έζησαν για λόγους εργασίας. Επέστρεψαν στα νησιά τους, όταν το έργο περατώνεται.
Οι θερινές εξοχικές κατοικίες των κατοίκων της Κάτω Παναγίας ήταν στις Ερυθρές, το σημερινό Ildir

Ένας σημαντικός χώρος στο αρχαιολογικό μουσείο της Σμύρνης είναι αφιερωμένος στην αρχαία πόλη Ερυθρές. Ευρήματα από πρόσφατες ανασκαφές περιλαμβάνουν κεραμική, μικρές προσφορές σε χαλκό και ελεφαντόδοντο από το 670 - 545 π.Χ. Τα αγάλματα από ελεφαντόδοντο είναι Κρητικού και Ροδιακού στυλ. Ένα γλυπτό κόρης βρέθηκε. Είναι ένα από τα πρώτα παραδείγματα ενός μεγάλου μαρμάρινου γλυπτού από τους αρχαίους χρόνους. Ο Παυσανίας είπε ότι οι Ερυθρές χτίστηκαν από Κρητικούς και κατοικήθηκαν από Λύκιους, Κάρες και Παμφύλιους. Η πόλη καταστράφηκε από τους Πέρσες, μετά τα μέσα του 6ου αιώνα π.Χ. Διοικήθηκε από τον 9ο αιώνα π.Χ. από την Αθήνα. Γκράφιτι σε μια κούπα είναι από τον 6ο αιώνα π.Χ. και δείχνουν ότι οι προσφορές ανήκαν στο Ναό της Αθηνάς Πολιάδος . Οι μικρές μπρούντζινες φιγούρες λιονταριών είναι από το πρώτο μισό του 6ου αιώνα π.Χ.. Μοιάζουν με το μεγάλο άγαλμα του λιονταριού από το Bayindir που βρίσκεται στο Μουσείο της Σμύρνης. Τα μικρά ευρήματα είναι τα πρώτα Ιωνικά δείγματα τύπου λιονταριού, που χρησίμευσαν ως μοντέλα για τους Ετρούσκους καλλιτέχνες (πρώιμους Ιταλούς). Τα τεχνουργήματα είναι από μια τομή στην κορυφή της Ακρόπολης των Ερυθρών .

Ο Ηρόδοτος αναφέρει στην Ιστορία του, ότι "ο Ναός της Αθηνάς Πολιάδος στις Ερυθρές ήταν γνωστος στον αρχαίο κόσμο για τις περίφημες ιέρειες γνωστές σαν η Σίβυλλα." Σύμφωνα με την ελληνική και ρωμαϊκή μυθολογία, ήταν γυναίκες με την δωρεά των προφητικών δυνάμεων εκ μέρους του θεού Απόλλωνα. Η Ερυθραία Σίβυλλα ζωγραφίστηκε από τον Μιχαήλ Άγγελο από το 1508 - 12 σε μια τοιχογραφία από το παρεκκλήσι Καπέλα Σιξτίνα στο Βατικανό. Η πιο διάσημες Σίβυλλες ήταν αυτές των Ερυθρών και της Κύμης …….. κοντά στη Νάπολη της Ιταλίας. Η Ερυθραία Σίβυλλα πούλησε τα Σιβυλλικά βιβλία στον Ταρκίνιο τον τελευταίο βασιλιά της Ρώμης, τα οποία στεγάστηκαν στο ναό του Δία στο λόφο του Καπιτωλίου στην Ρώμη.

Erythrae –Lithri
From the article : “The lost Hellenic Communities of Tsesme province” by Catherine Tsounis in the Greek-American weekly newspaper Greek-News. January 19, 2009:

It was known as Lithri in Byzantine times and was a small village. It has Byzantine and Greek ruins. The Greek history of the village appeared finished in the 13th century, when the diocese of Erythrae was transferred to Tseme. From the 17th century, the village was reestablished. In the 1900ʼs, there were 1535 persons. In 1921, one year before the Asia Minor catastrophe, the villagers numbered 1800 persons. The ethnic composition was Greek Erythraean, immigrants from Chios and Crete. Their church of Saint Haralambos is high on a hill next to the archaeological site of Erythrae. The 17th century church of Agia Matrona is on a nearby peak. “A boyʼs school of 60 students and girlʼs school of forty students operated in the town,” said Stefanides. The merchant community of Lithri sent their best students overseas for advanced studies in Marseilles and Prague. The villagers were wealthy and had the means to send their youth overseas for study. They had many country chapels in the farm fields, where they cultivated cotton, wheat and tobacco, flowers, almond and olive trees, grape vineyards, ceramics and fishing industries. Their descendants are in Chios, Oinousses and Nea Erythrae in Attica. The point that must be stressed is that the Aegean islanders had a constant movement of habitation and trade with Asia Minor. They built colonies and lived there for work purposes. They returned to their islands when their work terminated.
In Erythrea were the summer home residences of people of the village Kato Panagia todays Tsiflik

A significant space is dedicated from the ancient city of Erythrae in the Izmir archaeological Museum. Findings from recent excavations include pottery, small offerings in bronze and ivory from 670-545 B.C. The ivory statues are of Cretan and Rhodian style. A Korean sculpture was found. It is one of the first examples of a large marble sculpture from Ancient times. Pausanias said Erythrae was built by Cretans and inhabited by Lycians, Carians and Pamphylians. The city was destroyed by the Persians after the mid 6th century B.C. It was ruled from 9th century B.C. by Athens. Graffiti on a bowl is from 6th century B.C. indicate the offerings belonged to the Temple of Athena Polis. The small lion figurines in bronze are from the first half of 6th century B.C. They resemble the large Lion statue from Bayindir that is in the Stoneworks Museum of Izmir. The small findings are the earliest Ionian examples of a lion type, that served as models for Etruscan artists (early Italians). The artifacts are from a trench on top of the Erythrae Acropolis.

Herodotus states in his History that “the Temple of Athena Polias at Erythrae was famous in the ancient world for their famous priestesses known as the Sibyl.” According to Greek and Roman mythology, they were women bestowed with prophetic powers by the God Apollo. The Erythaean Sibyl was painted by Michaelangelo from 1508-12 in a fresco from the Sistine chapel, Vatican. The famous Sibyls were the Erythraean and the Cumaean Sibyl who presided over the Apollonian oracle at Cumae, a Greek colony located near Naples, Italy. The Erythraean Sibyl sold the Sibylline books to Tarquin, the last King of Rome, that were housed in the Temple of Jupiter on Capitoline Hill in Rome.





Σάββατο 27 Νοεμβρίου 2021

Λυθριανοί καμινιάρηδες. Lythrian brick producers

Η περιοχή του Λυθριού προμήθευε από την αρχαιότητα κιόλας άφθονα οικοδομικά υλικά. Εκεί εξ άλλου λειτουργούσαν από το 1922  πολλά ασβεστοκάμινα και κεραμιδαριά. Τα ενσφράγιστα τούβλα των βιοτεχνιών Κατσιάνου, Κώττη και Μαυρογιάννη εξάγονταν με καΐκια  από το Λυθρί σε ολόκληρη την Ερυθραία στη Χίο στη Σμύρνη και αλλού. Με λεθριανά οικοδομικά υλικά κτίστηκαν και τα νεότερα κτίρια της Νέας Μονής Χίου.

Τριγυρίζοντας στο χωριό: Που και που πέφτει  το μάτι σε κανένα τούβλο ψημένο στου Κατσιάνου για στου Κώττη τα κεραμιδαριά. (Μ. Κορομηλά-Θ. Κοντάρας .Ερυθραία)

Σε όλη την περιοχή Τσεσμέ, Αλάτσατα πολλά σπίτια είναι χτισμένα με αυτά τα τούβλα. Βιοτεχνία που έφερε πολλά χρήματα στους Λεθριανούς. (Θ. Κοντάρας)

The area of ​​Lythri has supplied abundant building materials since antiquity. On the other hand, many lime kilns and brickworks have been operating there since 1922. The sealed bricks of Katsianou, Kotti and Mavrogianni small industries were exported by boats from Lythri throughout Erythraea to Chios in Smyrna and elsewhere. The newest buildings of the New Monastery of Chios were built with stone building materials.Wandering around the village of Lythri today’s Ildiri: From time to time the eye falls on a brick baked in ceramic workshops of  Katsianos or Kottis  (M. Koromila-Th. Kontaras. Eritrea)

Throughout the area of Cesme and Alatsata many houses are built with these bricks. A craft that brought a lot of money to the Lithrians. (Th. Kontaras)

Ανάμεσα στα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν στο Λεπροκομείο της Χίου ήταν και από το Λυθρί. Τούβλα λεθριανά χρησιμοποιήθηκαν και στο Δρομοκαΐτειο Αθηνών

Εργαστήριο τούβλων στο Λυθρί είχε και ο Ν.Δ. Μπούκας μας θυμίζει ο Γιώργιος  Κυριακόπουλος στο site του (Potters and Pottery of Greece) που απεικονίζει δυο τούβλα με την επεξήγηση πως: Το ενδιαφέρον είναι πως προέρχονται από διαφορετικές μήτρες, ενδεχομένως η μιά πριν τον πρώτο διωγμό (του 1914, όταν η Οθωμανική Κυβέρνηση παρενέβη στην εθνική και θρησκευτική σύνθεση των παραλίων λόγω Α' Παγκοσμίου Πολέμου) και η δεύτερη μεταξύ 1919 και 1922, όταν οι Χριστιανοί κάτοικοι επέστρεψαν και έγινε εκτεταμένη ανοικοδόμηση των ερειπίων.

Κατά τον Βαγγέλη Χαρίτο : ίσως δεν έγραφαν πατρώνυμο στα τούβλα. Το ένα είναι ξεκάθαρο, όνομα μάλλον Νικόλαος Μπούκας. Το άλλο, ίσως να είναι Νικόλαος και Δημήτριος ( ; ) Μαγγανάς. γιοί του Κώστα, που είχαν φτιάξει καμίνι στις Οινούσσες. Ο Νικόλαος Μαγγανάς εμφανίζεται μετά το 1922, στο Σπατζίκι (Πευκόφυτο) Μαραθώνα.

Among the materials used in the Leprosy Hospital of Chios were bricks  from Lythri. Lythrian bricks were also used in Dromokaiteio psychiatric hospital of Athens

N.D Boukas also had a bricks industry in Lythr  reminds us George Kyriakopoulos on his site (Potters and Pottery of Greece) where are depicted  two bricks with the explanation that: The interesting thing is that they come from different matrices, possibly the one before the first persecution (of 1914, when the Ottoman Government intervened in the national and religious composition of the shores  due to the First World War) and the second between 1919 and 1922, when the Christian inhabitants returned and extensive reconstruction of the ruins took place.

According to Vangelis Charitos: maybe they did not write a patronymic on the bricks. On one brick one is clear, the name is probably Nikolaos Boukas.  On the other may be Nikolaos and Dimitrios (?) Magganas. sons of Kostas, who had built a kiln in Oinousses. Nikolaos Magganas appears after 1922, in Spatziki (Pefkofyto) of Marathon.

Λυθριανοί στις Οινούσσες

Το 1922 πολλοί " Λεθριανοί" πήγαν στις Οινούσσες ανάμεσά τους και η οικογένεια  Κατσιάνου η οποία ...μετέφερε το καμίνι εκεί. Μέχρι σήμερα ξεβράζει η θάλασσα τέτοια τούβλα. Μετά  πολλοί από  τους Κατσιάνους ρίζωσαν στη Λέσβο στα Πάμφιλα και στους Πύργους Θέρμης όπου πάλι έφτιαχναν τούβλα (Εύα Κασκάνη-Durcan ).

Ανεβαίνοντας προς το φυλάκιο στην άκρη του δρόμου ένα ταπεινό πήλινο τούβλο θυμίζει ότι έζησαν εκεί άνθρωποι, το πιάνεις και βλέπεις τη σφραγίδα Κωστής Μαγγανάς». Ο Αντώνης Κατσιάνος, κεραμοποιός από το Λιθρί της Μικράς Ασίας, είχε έλθει στην Παναγιά  (Οινουσσών) το 1909 και είδε ότι το νησί διέθετε κατάλληλο χώμα για πλάσιμο πλίνθων και κεραμιδιών. Το 1914 δημιούργησε κεραμείο στη Μυρσινιά και το 1922 άλλο στην Αλυκή. Το ίδιο είχαν κάνει και οι αδελφοί Μαγγανά στο Μπουγάζι (Εφημερίδα Πολίτης Χίος  12.12.2017)

Lithrians in the island of  Oinousses

In 1922 many "Lythrians"  found refuge in the near island of Oinousses, among them the Katsianou family who ... moved the kiln there. To this day, the sea washes away such bricks. Then many of the Katsians took root in Lesvos in Pamfila and in Pyrgos Thermis where they made bricks again (Eva Kaskani-Durcan).

Going up to the outpost on the side of the road, a humble clay brick reminds that people lived there, you catch it and you see the seal of Kostis Maganas ". Antonis Katsianos, a tiler  from Lythri i had come to Panagia (Oinousses) in 1909 and saw that the island had suitable soil for making bricks and tiles. In 1914 he created a pottery in Myrsinia and in 1922 another in Aliki. The Maggana brothers had done the same in Bougazi (Politis Chios Newspaper 12.12.2017)

Λυθριανοί στην Αττική

Το 22 ο ξεριζωμός έφερε πολλούς λεθριανούς στην Αττική. Για τους κεραμοποιούς της Ν. Ερυθραίας κάνει αναφορά σχετικό άρθρο στην εφημερίδα Κηφισσιά*

Στην χαραυγή της ζωής της Νέας Ερυθραίας και μετά την πρώτη εγκατάσταση των προσφύγων στις περίφημες «παράγκες», επιτακτική έγινε η ανάγκη μονιμότερων και πιο στέρεων κατασκευών για τη διαμονή τους. Ένα από τα υλικά των κατασκευών αυτών ήταν τα τούβλα.  Λίγο πριν από την καταστροφή του 1922,στο Λυθρί, ο μαστρ’ Αντώνης Κατσιάνος με τους τέσσερις γιους του είχε τα πρωτεία στα καμίνια του χωριού. Ήταν ο διδάχος σχεδόν όλων των άλλων Λυθριανών καμινιάρηδων που άσκησαν την τέχνη στην περιοχή της Ερυθραίας. Είχε διδάξει την τέχνη σε πολλούς και έκανε το Λυθρί τον πιο φημισμένο τόπο της τέχνης αυτής στην Ερυθραία Χερσόνησο. Ο γιος του, ο Δημήτρης Κατσιάνος, δοκίμασε την τέχνη του σε διάφορα μέρη πριν κατασταλάξει στη Νέα Ερυθραία.

Lithrian Kiln Brick manufacturers.  Brick kilns and coal kilns

Brick kilns and coal kilns . Memories from the old NEW ERYTHREA. For the old to remember and the younger to learn. Edited by: GIORGOS DIMAKIS Kifissia Newspaper.1320 March 2018

At the dawn of in New Erythrea’s life  and after the first settlement of refugees in the famous "shacks", the need for more permanent and more solid structures for their accommodation became imperative. One of the materials of these constructions was bricks. Shortly before the catastrophe of 1922, in Lythri, the master Antonis Katsianos with his four sons had the first place in the kilns of the village. He was the teacher of almost all the other Lythrian kiln brick manufacturers  who practiced métier  in the region of Erythrea. He had taught art to many and made Lythri the most famous place of this métier  in the Erythrean Peninsula. His son, Dimitris Katsianos, tried his metier in various places before settling in New Erythrea.

Φημισμένοι λοιπόν οι Λυθριανοί καμινιάρηδες, ήρθαν στην Ελλάδα χωρίς να φοβούνται ότι δεν θα μπορέσουν να ασκήσουν την τέχνη τους και εδώ. Οι συνθήκες ήταν ευνοϊκές. Η Ελλάδα, μπορεί να είχε υποστεί μία από τις μεγαλύτερες καταστροφές στην ιστορία της, αλλά ακριβώς γι’ αυτό είχαν κινητοποιηθεί τα αντανακλαστικά της. Οι πρόσφυγες έγιναν ο κινητήριος μοχλός επιχειρώντας να ικανοποιήσουν τις άμεσες ανάγκες της επιβίωσής τους. Μετά τον πρώτο κλονισμό, εκδηλώθηκε οργασμός κινητικότητας και δράσης.

So the famous Lythrian  kiln brick manufacturers came in Greece without fear that they will not be able to practice their métier here as well. Conditions were favorable. Greece may have suffered one of the greatest disasters in its history, but that is exactly why its reflexes were mobilized. The refugees became the driving force trying to satisfy the immediate needs of their survival. After the first shock, there was an orgasm of mobility and action

Εκτός από τον Κατσιάνο και άλλοι Λυθριανοί καμινιάρηδες θα προσπαθήσουν να ασκήσουν την τέχνη τους στην Ελλάδα. Και αυτοί δεν ήρθαν κατευθείαν στα μέρη γύρω από τον προσφυγικό συνοικισμό. Περιπλανήθηκαν πρώτα σε διάφορα άλλα μέρη, προσπαθώντας να βρουν συνθήκες για τη δουλειά τους όμοιες μ’ αυτές που υπήρχαν στο Λυθρί, την πατρίδα τους.

Apart from Katsianos, other Lithrian Kiln Brick manufacturers will try to practice their métier  in Greece. And they did not come directly to the places around the refugee settlement. They first wandered to various other places, trying to find conditions for their work similar to those that existed in Lythri, their homeland.

Στο Σπατατζίκι (το σημερινό Πευκόφυτο, δίπλα από την λίμνη Μαραθώνα), φαίνεται πως ήρθε πρώτος ο Γιάγκος ο Κώτης. Εκείνος είχε βρει στο μέρος αυτό τον ιδανικό τόπο για τουβλοκάμινα και κεραμιδάδικα κι εκείνος λένε κάλεσε και τους άλλους κοντά του. Στο Λυθρί ο Γιάγκος Κώτης είχε μαθητέψει από τα δεκαπέντε του χρόνια κοντά στον μαστρ’ Αντώνη Κατσιάνο, τον γενάρχη της οικογένειας των Κατσιάνηδων.

Στο Σπατατζίκι λοιπόν θα ασκήσουν την τέχνη και ο Νίκος Ανδρεαδάκης ο Γιάννης Γιαννούλης ή Χάρλας, ο δεύτερος γιός του μαστρ’ Αντώνη Κατσιάνου, ο Δημητρός, συνέταιρος με τα μικρότερα αδέλφια του Δημοσθένη, Νικόλα και Κώστα, ο Γιάννης Γλυκουδάκης ή Νταντούλας, ο Γιώργης και ο Νίκος Μαγγανάς. Την περιοχή δεν την διεκδικούσε κανένας και οι καμινιάρηδες δεν ήθελαν να την κάνουν δική τους. Τους αρκούσε να ωφελούνται από τη γη και τα πλούσια ελέη του δάσους.

In Spatatziki (today's Pefkofyto, next to Lake Marathon), it seems that Yangos  Kotis came first. He had found there  the ideal place for brick kilns and tile manufactures and he is said to have called the others near him. In Lythri, Yangos  Kotis had apprenticed from the age of fifteen with the master Antonis Katsianos, the ancestor of the Katsiani family.

So in Spatatziki will also practice the métier  Nikos Andreadakis, Giannis Giannoulis or Harlas, the second son of master Antonis Katsianou, Dimitros, a partner with his younger brothers Demosthenes, Nikolas and Kostas,  Giannis Glykoudakis or Dandoulas, Giorgos and Nikos Magganas. The area was not claimed by anyone and the Kiln Brick manufacturers  did not want to make it their own. It was enough for them to benefit from the land and the rich mercy of the forest.

 Όμως το 1926 αρχίζουν τα έργα της Ούλεν για την κατασκευή της τεχνητής λίμνης του Μαραθώνα. Και τότε οι καμινιάρηδες αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τα καμίνια τους μέσα σε κάποια προθεσμία, με το 1927 τελευταίο χρονικό όριο. Γιατί, για να αποφύγει τη μόλυνση των νερών και να κατοχυρώσει τα ιδιοκτησιακά της δικαιώματα, η εταιρεία Ούλεν, απομάκρυνε όλους όσοι εργάζονταν μέσα στην δική της επικράτεια, ποιμένες, γεωργούς, λαχανοκαλλιεργητές, καμινιάρηδες, σκόρπιους κατοίκους από εδώ και από εκεί, όλους. Τον ίδιο χρόνο με την έναρξη των έργων της Ούλεν, αρχίζει να οικοδομείται και η Νέα Ερυθραία. Ο νέος οικισμός έχει τώρα ανάγκη την παραγωγή των καμινιών τους, όπως επίσης και οι δύο πλούσιοι οικισμοί πού δημιουργούνται στην Εκάλη και το Καστρί. Πρέπει στην ίδια εποχή να προεκτείνεται και η Κηφισιά προς το Κεφαλάρι, αφού η περιοχή γύρω από το Στροφύλι είχε κορεσθεί, σύμφωνα με τα μέτρα της εποχής εκείνης.

But in 1926 Ulen's (Henry C. Ulen's company) works for the construction of the artificial lake of Marathon begin. And then the Kiln Brick manufacturers  are forced to abandon their kilns  within a certain deadline, with the 1927 deadline. Because, in order to avoid water pollution and to secure its property rights, the Ulen company removed all those who worked in its own territory, shepherds, farmers, vegetable growers, kiln brick manufacturers, scattered residents  from here and there, everyone. At the same time as the beginning of Ulen's works, New Erythrea began to be built. The new settlement now needs the production of their kilns, as well as the two rich settlements that are being created in Ekali and Kastri. Kifissia should extend to Kefalari at the same time, since the area around Strofili was saturated, according to the measures of that time

Οι καμινιάρηδες στην αρχή μεταφέρουν τη δραστηριότητά τους σε μέρη κοντινά προς τα σημεία του οικοδομικού οργασμού, αλλά δεν υπάρχουν ελεύθερες περιοχές πια, ώστε ανενόχλητα ν’ ασκούν την τέχνη τους. Ο τόπος γύρω από την Νέα Ερυθραία δεν το επέτρεπε άλλο. Τα δάση του Καστριού και της Εκάλης άρχισαν να «αξιοποιούνται» σαν αριστοκρατικά προάστια των Αθηνών και αυτό δεν άφηνε περιθώρια ούτε για σκέψη να εγκατασταθούν ανάμεσά τους τουβλοκάμινα. Εκεί όπου μπορούσε να ιδρυθεί κάτι παρόμοιο, αρχή αρχή στο ρέμα των οδών Βάρναλη και Σεβδικίου, είχε καταλάβει το χώρο η «κεραμοπλινθοποιία» του Γιώργου Τέντε.

The kiln brick manufacturers  at first move their activity to places close to the points of building orgasm, but there are no free areas anymore, so that they can practice their métier  undisturbed. The place around New Erythrea did not allow it anymore. The forests of Kastri and Ekali began to be "utilized" as aristocratic suburbs of Athens and this did not leave room even for thought to install brick kilns between them. Where something similar could be established, beginning at the stream of Varnali and Sevdikiou streets, the "tile factory" of George Tente had occupied the space.

Στην αρχή, πολλοί καμινιάρηδες δεν απομακρύνθηκαν ολότελα από τη δουλειά στα κεραμιδάδικα και τα τουβλοκάμινα. Γύρεψαν καταφυγή στις πιο κοντινές αρχικά εργασίες, στα καμίνια όπου έσβηναν ασβέστη ή κάρβουνα. Ο Δημητρός Κατσιάνος ασχολήθηκε με τα ασβεστοκάμινα ενεργητικά και προσοδοφόρα. Ωστόσο η τέχνη δεν ήταν πλέον ίδια. Μάζευαν κλαδιά και ξύλα με τον ίδιο τρόπο, «συμπάλλανε» τη φωτιά, όπως και σ’ εκείνα, αλλά το «φόρτωμα» του καμινιού, η ένταση της φωτιάς, ήτανε άλλο πράμα. Προπαντός δεν δημιουργούσαν αυτοί από το τίποτα το αντικείμενο της εργασίας τους. Οι πέτρες στα ασβεστοκάμινα έμπαιναν ακατέργαστες, το ίδιο και τα ξύλα στα καρβουνοκάμινα, δεν τα ετοίμαζε για να ψηθούν ανθρώπινο χέρι. Δεν μπορούσαν επομένως «να κλέψουν» καμία τέχνη. Μόνο η παρακολούθηση της φωτιάς στο καμίνι χρειαζόταν κάποια εμπειρία, τα υπόλοιπα ακολουθούσαν μάλλον βαρετά.

Έτσι, η τέχνη των καμινιάρηδων εξαφανίστηκε λίγο λίγο ολότελα, όταν στράφηκαν σε άλλα επαγγέλματα, όπως εργάτες στις γαλαρίες της Ούλεν, στα νεροπήγαδα και στις οικοδομές

*Εφημερίδα Κηφισσιά.1320 Μάρτιος 2018.(Τα τουβλοκάμινα και τα καμίνια για κάρβουνα. Αναμνήσεις από την παλιά ΝΕΑ ΕΡΥΘΡΑΙΑ. Για να θυμούνται οι παλιοί και να μαθαίνουν οι νεότεροι. Επιμέλεια: ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΗΜΑΚΗΣ). Πηγές: Αχ. Κοντοστάθη «Η Ερυθραία στη χαραυγή της ζωής της», Αφηγήσεις παλιών Ερυθραιωτών και Ένωση Μικρασιατών Ν. Ερυθραίας).

In the beginning, many kiln brick manufacturers  did not completely quit their jobs in the tile and brick kilns. They sought refuge in the closest works initially, in the kilns where lime or coals were extinguished. Dimitros Katsianos dealt with the lime kilns energetically and profitably. However, the art was no longer the same. They gathered branches and wood in the same way, "joined" the fire, as in theirs, but the "loading" of the furnace, the intensity of the fire, was another matter. Above all, they did not create the object of their work from nothing. The stones in the lime kilns came in raw, as well as the wood in the charcoal kilns, he did not prepare them to be baked by human hands. They could therefore not "steal" any métier. Only watching the fire in the furnace needed some experience, the rest followed rather boring

Thus, the métier  of the kiln brick manufacturers  almost disappeared altogether when they turned to other professions, such as workers in Ulen galleries, water wells and construction sites.

(Sources: Ah. Kontostathis "Erythrea at the dawn of its life", Stories of old Erythraeans and the Union of Asia Minor descendants  of N.Erythrea). 



Φωτογραφίες από Κορομηλά-Κοντάρα .Ερυθραία, εφημερίδα Κηφισσιά και από facebook :Potters and Pottery of Greece και Μηχαν. Ν.Αντωνακη  

Αναρτήθηκε από στις
Ετικέτες

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)