Oι Ερυθρές ήταν πόλη των δυτικών παραλίων της Μικράς Ασίας στην χερσόνησο της Ερυθραίας. Σύμφωνα με τον Παυσανία χτίστηκε αρχικά από Κρήτες με αρχηγό τον Έρυθρο, γιο του Ραδάμανθυ ( που κατά την μυθολογία ήταν ήρωας της Κρήτης , ένας από τους γιούς του Δία και της Ευρώπης, αδελφός του Μίνωα και του Σαρπηδώνα ). Οι Κρήτες εκδιώχθηκαν στην συνέχεια από τους Ίωνες που μετανάστευσαν στην περιοχή τον 11ο αιώνα π.Χ. περίοδο του πρώτου Ελληνικού αποικισμού. Σύμφωνα με τον Στράβωνα αρχηγός των Ιώνων ήταν ο Κνώπος, νόθος γιος του μυθικού βασιλιά της Αθήνας Κόρδου. Ήταν μια από τις δώδεκα πόλεις της Ιωνίας που συμμετείχαν στο Κοινό των Ιώνων.
Πάνω στα ερείπια των Ερυθρών χτίστηκε το χωριό Λυθρί που το όνομά του είναι παραφθορά του αρχαίου. Ερυθραί Ερυθρί Ρυθρί Λυθρί. Οι τούρκοι σήμερα το αποκαλούν Ιλντιρί, παραφθορά του Λυθρί μιά και δεν υπάρχει στη γλώσσα τους το θ

Μετά τον 12ο αιώνα οι έλληνες της Μ. Ασίας άρχισαν να αραιώνουν λόγω των μαζικών εξισλαμισμών. Τον 18 ο – 19 ο αιώνα ενισχύθηκαν οι ελληνικοί πληθυσμοί με μεταναστεύσεις από τον ελλαδικό χώρο. Στην περιοχή του Λυθριού εγκαταστάθηκαν Κρητικοί, Χιώτες και άλλοι. Πολλά ονόματα Λυθριανών είναι Κρητικά και άλλα δείχνουν καταγωγή από την Εύβοια. Η προφορά τους θύμιζε τα Χιώτικα αλλά και ο μπάλος που ήταν ο κύριος χορός του χωριού δείχνει και νησιώτικες καταβολές .

Το 1914 έχουμε εγκατάσταση Μουσουλμάνων στα παράλια ανάμεσά τους και των Τουρκοκρητικών. Αυτοί οι πληθυσμοί υποκινούνταν από την Τουρκική κυβέρνηση κατά των ελλήνων. Η επικείμενη είσοδος της Τουρκίας στον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο ήταν πρόσχημα για να εκδιώξει τους Έλληνες τον Μάιο του 1914 με την καθοδήγηση των συμμάχων τους Γερμανών ώστε να εκκενωθεί η περιοχή απέναντι από τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου για στρατιωτικούς λόγους. Άρχισε μια ανθελληνική εκστρατεία του τύπου, καταπίεση και εξαναγκασμός των Ελλήνων για δήθεν «εκούσια» μετανάστευση, λεηλασίες, δολοφονίες. Μετατοπίσεις πληθυσμών έγιναν και από τις ακτές στο εσωτερικό της Μ. Ασίας. Μια μορφή καταπίεσης ήταν τα Αμελέ ταμπουρού(τάγματα εργασίας) για άνδρες άνω των 45 ετών όπου πολλοί πέθαναν από πείνα, κακουχίες, αρρώστιες. Είχαμε κύμα φυγής προς την Ελλάδα(πρώτος διωγμός). Τότε ο παππούς Ιωάννης γιός του ιερέα του Λυθριού Κωσταντίνου Στριμπούλη εξαδέλφου του Ανδρέα Συγγρού και η γιαγιά Ουρανία με τα παιδιά τους κατέφυγαν στον Πειραιά στα Μανιάτικα. Στο διωγμό γεννήθηκε η μητέρα μου Αγγελική. Κάποιες αδελφές της γιαγιάς πήγαν τότε στην Κρήτη και αδέλφια του παππού στο Κιάτο Κορινθίας.

Τα 1919 γίνεται η απόβαση του Ελληνικού στρατού και επιστρέφουν οι εκτοπισμένοι. Η οικογένεια μας επιστρέφει στο Λυθρί που το βρίσκει ρημαγμένο(σπίτια χωρίς πόρτες και ταβάνια, κτήματα που είχαν ρημάξει) και ξεκινά τη ζωή από την αρχή. Οι Λυθριανοί στρατεύτηκαν και υπηρέτησαν μέχρι την κατάρρευση του μετώπου στον ελληνικό στρατό. Ανάμεσα τους και οι θείοι Αντώνης Στριμπούλης και Αντώνης Νικάκης. Το 1922 με την κατάρρευση του μετώπου η οικογένεια περνά απέναντι στην Χίο και μετά περιπέτειες καταλήγει στην επαρχία Σητείας. Φυγή με φόντο τις φλόγες του πολέμου την τραγωδία του ξεριζωμού και ένα μυθιστορηματικό φλογερό ειδύλλιο ανάμεσα στην μεγαλύτερη αδελφή της οικογένειας και ένα κρητικό βαθμοφόρο της ελληνικής χωροφυλακής. Άλλοι χάθηκαν άλλοι σκόρπισαν σαν τα πουλιά και κατέληξαν αλλού. Ένας μεγάλος αριθμός κατοίκων του Λυθριού ήρθαν στην Αττική και δημιούργησαν μαζί με άλλους πρόσφυγες από την χερσόνησο της Ερυθραίας την Νέα Ερυθραία. Εδώ τα τελευταία χρόνια ξαναέχτισαν τον ναό της Αγίας Ματρώνας.

Αυτό το μπλόγκ είναι ένας φόρος τιμής στους Προγόνους που έζησαν στις Ερυθρές στη συνέχεια Λυθρί και τα κόκαλά τους είναι σκορπισμένα σε αυτήν την ιερή γη και στη μνήμη αυτών που έζησαν την τραγωδία του ξεριζωμού όπως η γλυκεία μου μάνα




Erythrai was built on the west side of the peninsula of Erythraea near the westernmost point of Asia Minor. According to Pausanias, the city was originally built by Cretans, led by Erythros son of Radamanthys (who according to mythology, was a hero of Crete, one of the sons of Zeus and Europa, brother of Minos and Sarpidon). In the years ahead in the 11th century BC, during the period of the first Greek colonization immigrated Ionians established here . According to Strabo leader of the Ionians was Knopos, illegitimate son of the legendary king of Athens Kordos

The city was one of the twelve cities of Ionia, who participated in the Common of Ionians
Upon the ruins of Erythrai was built the village of Lithri whose name is a corruption of the ancient

After the 12th century, the Greeks of Asia Minor began to thin due to massive islamization. In 18th - 19th century the Greek populations were strengthened with migrations from other parts of Greek peninsula and islands.

In 1914 were installed in the shores of Asia Minor muslims from Balkans. These people were motivated by the Turkish government against the Greeks. The imminent entry of Turkey in the First World War was a pretext to expel the Greeks in May 1914 under the guidance of the allies of Turks the Germans in order to evacuate the area near the eastern Aegean islands for military purposes. An anti-Greek campaign started in the turkish press, they increased the oppression and they forced the Greeks supposedly “voluntary” to migrate in a orgy of looting and murders. Shifts in population were from the coast to the interior of Asia Minor. One form of oppression was Amele Taburu (work orders) for men over 45 years where many died of hunger, suffering, sickness. It was in those “work orders” where hundred of thousand Greeks and 1,5 million Armenians were lost. We hade a wave of flight to Greece (first persecution). Then my grandfather and grandmother with their children fled to Piraeus . During the persecution was born my mother. Some sisters of grandmother then went to Crete and brothers of grandfather to Kiato Corinth.

In 1919 we have the landing of the Greek army for the liberation of Asia Minor and with it returned the displaced. Our family came back in Lithri finding it ravaged (houses without doors and ceilings, ravaged farms, looted churches) and starts their life again. Men of Lithri as of other parts of Asia Minor joined and served until the collapse of the front in the Greek army. Between them two uncles. In 1922 after many errors in Greek strategy and because of the betrayal of our former allies the Anglo-Franks who abandoned us when Kemal gave them what they wanted (Petrols in Mosule etc.) , the front was collapsed .

Avoiding the persecutions greek populations run to the near islands in order to be saved and from there ware landed on the main Greece. With them my family passed first through the island of Chios and finally ended after many adventures in Crete in the province of Sitia. An adventure having as a background the flames of war, the tragedy of uprooting and a fiery fictional romance between the older sister of the family and a Cretan rank of Greek gendarmerie. Others were lost others scattered like birds and led elsewhere. A large number of Lithrians were landed in Attica and established with other refugees from the peninsula of Erythraea, in an area near Athens giving to the new settlement the name New Erythrea. There resently they built the church of St. Matrona.

In Lithri called Ildiri after 1922 were established Balkanians ancestors of Christians convertors to Islam. The churches were demolished under an organized plan by turkish government to destroy the Greek presence, and now are remaining only some ruins.

This blog is a tribute to my Ancestors who lived in Erythrai- Lithri whose bones are now scattered in this holy land, and in memory of those who suffered the tragedy of uprooting as my sweet mother.



Ερυθρές –Λυθρί
Μετάφραση από το άρθρο: In Search of Roots: The Lost Hellenic Communities of Tsesme Province, της Κατερίνας Τσούνη στην εφημερίδα της ομογένειας της Αμερικής Greek News 19 Ιανουαρίου 2009 :
Ήταν γνωστό σαν Λυθρί στους βυζαντινούς χρόνους και ήταν ένα μικρό χωριό. Έχει βυζαντινά και ελληνικά ερείπια. Η ελληνική ιστορία του χωριού φαίνεται να έχει τελειώσει τον 13ο αιώνα, όταν η επισκοπή των Ερυθρών μεταφέρθηκε στον Τσεσμέ. Από τον 17ο αιώνα, το χωριό επανιδρύθηκε. Στα 1900, υπήρχαν 1535 άτομα. Το 1921, ένα χρόνο πριν από τη μικρασιατική καταστροφή, οι κάτοικοι του χωριού αριθμούσαν 1800 άτομα. Η εθνοτική σύνθεση ήταν Έλληνας Ερυθραίοι μετανάστες από τη Χίο και την Κρήτη. Ο ναός τους του Αγίου Χαραλάμπου είναι υψηλά σε ένα λόφο δίπλα στον αρχαιολογικό χώρο των Ερυθρών. Η εκκλησία της Αγίας Ματρώνας του 17ου αιώνα είναι σε μια κοντινή κορυφή. Κατά τον Στεφανίδη «Λειτουργούσαν στην πόλη ένα σχολείο αρρένων των 60 μαθητών και ένα σχολείο θηλέων σαράντα μαθητών ». Η κοινότητα των εμπόρων του Λυθριού έστειλε τους καλύτερους μαθητές τους στο εξωτερικό για τις προηγμένες σπουδές στη Μασσαλία και στην Πράγα . Οι χωρικοί ήταν πλούσιοι και είχαν τα μέσα για να στείλουν τη νεολαία τους στο εξωτερικό για σπουδές.
Είχαν πολλά ξωκλήσια στα χωράφια, όπου καλλιεργούνται βαμβάκι, το σιτάρι και καπνό, λουλούδια, αμυγδαλιές και ελιές, αμπέλια είχαν επίσης κεραμικά και αλιευτικές επιχειρήσεις . Οι απόγονοί τους είναι στη Χίο, τις Οινούσσες και τη Νέα Ερυθραία Αττικής. Το σημείο που πρέπει να τονιστεί είναι ότι οι νησιώτες του Αιγαίου είχαν μια συνεχή κίνηση κατοίκησης και εμπορίου με τη Μικρά Ασία. Έχτισαν εκεί παροικίες και έζησαν για λόγους εργασίας. Επέστρεψαν στα νησιά τους, όταν το έργο περατώνεται.
Οι θερινές εξοχικές κατοικίες των κατοίκων της Κάτω Παναγίας ήταν στις Ερυθρές, το σημερινό Ildir

Ένας σημαντικός χώρος στο αρχαιολογικό μουσείο της Σμύρνης είναι αφιερωμένος στην αρχαία πόλη Ερυθρές. Ευρήματα από πρόσφατες ανασκαφές περιλαμβάνουν κεραμική, μικρές προσφορές σε χαλκό και ελεφαντόδοντο από το 670 - 545 π.Χ. Τα αγάλματα από ελεφαντόδοντο είναι Κρητικού και Ροδιακού στυλ. Ένα γλυπτό κόρης βρέθηκε. Είναι ένα από τα πρώτα παραδείγματα ενός μεγάλου μαρμάρινου γλυπτού από τους αρχαίους χρόνους. Ο Παυσανίας είπε ότι οι Ερυθρές χτίστηκαν από Κρητικούς και κατοικήθηκαν από Λύκιους, Κάρες και Παμφύλιους. Η πόλη καταστράφηκε από τους Πέρσες, μετά τα μέσα του 6ου αιώνα π.Χ. Διοικήθηκε από τον 9ο αιώνα π.Χ. από την Αθήνα. Γκράφιτι σε μια κούπα είναι από τον 6ο αιώνα π.Χ. και δείχνουν ότι οι προσφορές ανήκαν στο Ναό της Αθηνάς Πολιάδος . Οι μικρές μπρούντζινες φιγούρες λιονταριών είναι από το πρώτο μισό του 6ου αιώνα π.Χ.. Μοιάζουν με το μεγάλο άγαλμα του λιονταριού από το Bayindir που βρίσκεται στο Μουσείο της Σμύρνης. Τα μικρά ευρήματα είναι τα πρώτα Ιωνικά δείγματα τύπου λιονταριού, που χρησίμευσαν ως μοντέλα για τους Ετρούσκους καλλιτέχνες (πρώιμους Ιταλούς). Τα τεχνουργήματα είναι από μια τομή στην κορυφή της Ακρόπολης των Ερυθρών .

Ο Ηρόδοτος αναφέρει στην Ιστορία του, ότι "ο Ναός της Αθηνάς Πολιάδος στις Ερυθρές ήταν γνωστος στον αρχαίο κόσμο για τις περίφημες ιέρειες γνωστές σαν η Σίβυλλα." Σύμφωνα με την ελληνική και ρωμαϊκή μυθολογία, ήταν γυναίκες με την δωρεά των προφητικών δυνάμεων εκ μέρους του θεού Απόλλωνα. Η Ερυθραία Σίβυλλα ζωγραφίστηκε από τον Μιχαήλ Άγγελο από το 1508 - 12 σε μια τοιχογραφία από το παρεκκλήσι Καπέλα Σιξτίνα στο Βατικανό. Η πιο διάσημες Σίβυλλες ήταν αυτές των Ερυθρών και της Κύμης …….. κοντά στη Νάπολη της Ιταλίας. Η Ερυθραία Σίβυλλα πούλησε τα Σιβυλλικά βιβλία στον Ταρκίνιο τον τελευταίο βασιλιά της Ρώμης, τα οποία στεγάστηκαν στο ναό του Δία στο λόφο του Καπιτωλίου στην Ρώμη.

Erythrae –Lithri
From the article : “The lost Hellenic Communities of Tsesme province” by Catherine Tsounis in the Greek-American weekly newspaper Greek-News. January 19, 2009:

It was known as Lithri in Byzantine times and was a small village. It has Byzantine and Greek ruins. The Greek history of the village appeared finished in the 13th century, when the diocese of Erythrae was transferred to Tseme. From the 17th century, the village was reestablished. In the 1900ʼs, there were 1535 persons. In 1921, one year before the Asia Minor catastrophe, the villagers numbered 1800 persons. The ethnic composition was Greek Erythraean, immigrants from Chios and Crete. Their church of Saint Haralambos is high on a hill next to the archaeological site of Erythrae. The 17th century church of Agia Matrona is on a nearby peak. “A boyʼs school of 60 students and girlʼs school of forty students operated in the town,” said Stefanides. The merchant community of Lithri sent their best students overseas for advanced studies in Marseilles and Prague. The villagers were wealthy and had the means to send their youth overseas for study. They had many country chapels in the farm fields, where they cultivated cotton, wheat and tobacco, flowers, almond and olive trees, grape vineyards, ceramics and fishing industries. Their descendants are in Chios, Oinousses and Nea Erythrae in Attica. The point that must be stressed is that the Aegean islanders had a constant movement of habitation and trade with Asia Minor. They built colonies and lived there for work purposes. They returned to their islands when their work terminated.
In Erythrea were the summer home residences of people of the village Kato Panagia todays Tsiflik

A significant space is dedicated from the ancient city of Erythrae in the Izmir archaeological Museum. Findings from recent excavations include pottery, small offerings in bronze and ivory from 670-545 B.C. The ivory statues are of Cretan and Rhodian style. A Korean sculpture was found. It is one of the first examples of a large marble sculpture from Ancient times. Pausanias said Erythrae was built by Cretans and inhabited by Lycians, Carians and Pamphylians. The city was destroyed by the Persians after the mid 6th century B.C. It was ruled from 9th century B.C. by Athens. Graffiti on a bowl is from 6th century B.C. indicate the offerings belonged to the Temple of Athena Polis. The small lion figurines in bronze are from the first half of 6th century B.C. They resemble the large Lion statue from Bayindir that is in the Stoneworks Museum of Izmir. The small findings are the earliest Ionian examples of a lion type, that served as models for Etruscan artists (early Italians). The artifacts are from a trench on top of the Erythrae Acropolis.

Herodotus states in his History that “the Temple of Athena Polias at Erythrae was famous in the ancient world for their famous priestesses known as the Sibyl.” According to Greek and Roman mythology, they were women bestowed with prophetic powers by the God Apollo. The Erythaean Sibyl was painted by Michaelangelo from 1508-12 in a fresco from the Sistine chapel, Vatican. The famous Sibyls were the Erythraean and the Cumaean Sibyl who presided over the Apollonian oracle at Cumae, a Greek colony located near Naples, Italy. The Erythraean Sibyl sold the Sibylline books to Tarquin, the last King of Rome, that were housed in the Temple of Jupiter on Capitoline Hill in Rome.





Κυριακή 14 Νοεμβρίου 2021

Λυθριανοί πρόσφυγες στο νομό Ηρακλείου. Ο Νικόλαος Δ. Πέτικας. Lythrian refugees in the prefecture of Heraklion. Nikolaos D. Petikas


Ανάμεσα στους Λυθριανούς που έφυγαν κυνηγημένοι κατά τη Μικρασιατική Καταστροφή ήταν και  ένα μικρό προσφυγόπουλο ο Νικόλαος Δημητρίου Πέτικας.  Κάποιες πληροφορίες για τη ζωή του και τις περιπέτειες του μας δίνει η  εγγονή του Έφη Μιχελάκη με αφορμή μια ανάρτηση της κατά την  επέτειο της  28ης Οκτωβρίου (Facebook)::  

«Την προέλαση μιας αυτοκρατορίας εναντίον ενός μικρού Δαυίδ, και το σθένος που ο Δαυίδ της αντιστάθηκε τιμούμε και ενθυμούμαστε αύριο.

Τέτοια μέρα δεν μπορώ παρά να θυμηθώ το προσφυγόπουλο - που ερχόμενο στην Ελλάδα με το θρυλικό θωρηκτό Αβέρωφ απ' τις χαμένες πατρίδες και απ' το Λυθρί - δεν έτυχε και της καλύτερης αντιμετώπισης απ' το ντόπιο στοιχείο.. 

" Τουρκόσπορους μας σε λέγανε παιδί μου, παρόλο που ήμαστονε τσελεπήδες" (τουρκικά  çelebi: ευγενής, αρχοντάθρωπος) μας έλεγε ο παππούς σε μια από  τις σπάνιες εξομολογήσεις του.

Όταν ήρθε η μαύρη ώρα, πολέμησε για τη νέα του πατρίδα στα βουνά της Αλβανίας, και γύρισε πίσω σώος ευτυχώς και με ρημαγμένα πόδια απ' τα κρυοπαγήματα.

Μέχρι που πέθανε ποτέ δεν έβγαλε τα στιβάνια, ίσως από ντροπή που ο ίδιος επέζησε..

" Ανάστησε " οικογένεια και βιός τίμια και με το προσωπικό του αγώνα.

Στις λίγες αναφορές του σε εκείνο το πόλεμο, τα παιδιά και τα εγγόνια του καταλαβαίναμε πόσο δύσκολα και υπεράνθρωπα στάθηκαν όλοι τους σ'αυτόν τον αγώνα.!

Μαχητής του ορεινού Πυροβολικού, κι απ ' αυτούς που επέστρεψαν πίσω νικητές ο παππούς μου.

Μα το μαρτύριο και η πίκρα του δεν τέλειωσαν εκεί, γιατί στα χρόνια που ακολούθησαν ΕΑΜίτης κι αριστερός όντας, στοχοποιήθηκε κι έδινε αναφορές εβδομαδιαίως στο τοπικό σταθμό Χωροφυλακής και λοιδορήθηκε πολλάκις.

Ολιγομίλητος πάντα - μυστικοπαθή θα τον έλεγες αν δεν ήξερες - θέλησε μ' αυτό το τρόπο να προστατεύσει την οικογένεια του..

Ποιος ήταν ο Νικόλαος Δ. Πέτικας;  

Ο πατέρας του λεγόταν Κουτσομιχάλης Δημήτρης. Ήταν από το Λυθρί. «Σκοτώθηκε στη Σμύρνη γιατί πήγε την ημέρα της φυγής να βοηθήσει γείτονές του να επιβιβαστούν και αυτοί. Τον εσφαξαν σα το αρνί...»

Με αφορμή αυτές τις πληροφορίες έχω να παρατηρήσω τα εξής:                                    

Γιατί βρέθηκε στη Σμύρνη δεν γνωρίζουν οι συγγενείς. Λογικά για να αναφέρουν πως είχε γείτονες δεν θα είχε βρεθεί εκεί σαν στρατιώτης.  Όπως λέει  ο Μ. Ιντζές (Ανατολικά της Χίου δυτικά της Σμύρνης σ.176): “Η άνοδος των Νεότουρκων στην εξουσία στα 1908, θα επέφερε ένα σταδιακό περιορισμό των δικαιωμάτων των Ρωμιών, ο οποίος θα κατέληγε στις αρχές του 1914 στον πρώτο μεγάλο διωγμό  και στη μαζική φυγή των χριστιανών της επαρχίας είτε για τη Σμύρνη είτε για την Ελλάδα”.    

Ο μικρός με το  θείο του ήρθαν την Ελλάδα μετά την καταστροφή με το θωρηκτό Αβέρωφ. Προφανώς αυτό δεν τους πήρε από το Λυθρί. Λογικά συμπεραίνουμε πως κάποιοι Λυθριανοί όπως αυτοί είχαν  κατά τον πρώτο διωγμό το 14 καταφύγει στη Σμύρνη και από εκεί έφυγαν κυνηγημένοι για την ελεύθερη Ελλάδα

Ο  Πέτρος Πέτικας ήταν πρώτος θείος του Νικόλαου Κουτσομιχάλη. Τον υιοθέτησε και από αυτόν πήρε το επίθετο Πέτικας με το που ήρθε στη Κρήτη. Εγκαταστάθηκαν στο χωριό Σοκαρά  Μονοφατσίου του νομού Ηρακλείου (απόσταση 49.7 χλμ. από το Ηράκλειο). Η νεότερη ιστορία του χωριού έχει στιγματιστεί από την εκτέλεση από τις Γερμανικές δυνάμεις κατοχής στις 17 Αυγούστου 1944, 27 ανδρών από το χωριό μετά από προδοσία.

Στο «Ονομαστικό ευρετήριο αγροτών προσφύγων από το Λυθρί δικαιούχων αποζημιώσεων εξ ανταλλαγής» αναφέρονται οι: Πέτικας Γεώργ. του Λάμπρου Λιθρί-Ερυθρών κλήρος 2527) και Πέτικας Δημήτρ. του Παντελή (κλήρος 2527). Δηλ. και οι δύο σαν συγγενείς πήραν τον ίδιο κλήρο. Στο ευρετήριο δεν αναφέρονται Κουτσομιχάληδες και προφανώς εκτός του Νικολάου δεν ήρθαν άλλοι άρρενες συγγενείς. Δεν γίνεται αναφορά στα δυο επίθετα στον “Πίνακα με τις οικογένειες Λυθριανών που εγκαταστάθηκαν στο Νομό Ηρακλείου”

Υπόψη πως το επίθετο Πέτικας εμφανίζεται ανάμεσα στα “Επώνυμα του παρελθόντος”, σε Καρδάμυλα της Χίου το 1820  Πέτικας λέγεται ο φλοιός του πεύκου στα Χιώτικα (δες το Γλωσσάρι της Λαγκαδούσικης ντοπιολαλιάς της Ευγενείας Καλαγκιά-Μουρατίδου) αντίστοιχο του Πίτυκας στο Λασίθι.                                                                                                              Χιώτες είχαν φτάσει στη χερσόνησο της Ερυθραίας π.χ. Αλάτσατα από το 1566 (Μ. Ιντζές σ. 85). Κατά τα τέλη του 18ου αιώνα (δηλ. τέλη του 1700) αναπτύσσεται ιδιαίτερα η χερσόνησος της Ερυθραίας. Στο Λυθρί έρχονται Χιώτες, από τα νησιά του Αιγαίου και την Εύβοια. Τότε οι Αλατσατιανοί αγρότες όσο πλήθαιναν τόσο επεκτεινόταν. Τα κτήματά τους έφταναν προς τα ΒΑ ως τον Αριτζά κοντά στο Λυθρί* (Μ. Ιντζές. σ. 96-7). Η οικογένεια Πέτικα ίσως θα είχε μετακινηθεί στο Λυθρί πριν τη σφαγή της Χίου  γιατί μετά 25.000 Χιώτες που πουλήθηκαν στον Τσεσμέ ήταν γυναικόπαιδα (Μ. Ιντζές σ.128). Ίσως όμως και αργότερα. Ίσως πάλι να ήταν Λυθριανοί από πολύ παλιά μια και η διάλεκτος του Λυθριού μοιάζει με της απέναντι Χίου. 

*Παρατήρ. Ο Αλατσατιανός προπάππους  μου Γιωργής Σέγκος είχε βοσκοτόπια κοντά στο Λυθρί στο Αϊναντάνι. Το επίθετο απαντάται και στη Νότια Εύβοια και ίσως να ήταν από εκεί η απώτερη καταγωγή.  

Lythrian refugees in the prefecture of Heraklion. Nikolaos D. Petikas

Nikolaos Dimitriou Petikas, a child refugee, was among the Lythrians who left chased during the Asia Minor’s  Disaster. Some information about his life and adventures is given to us by his granddaughter Efi Michelakis on the occasion of a post on the National  Anniversary of October 28 1940  (Facebook): As she says:  "We will honor and remember tomorrow the advance of an empire against a little David, and the strength that David resisted.  On such a day I can only remember the refugee child - who came to Greece with the legendary battleship Averof from the lost homelands and from Lythri - did not receive the best treatment from the local element. "Turkish seeds called us my child, even though we were nobleman as  our grandfather used to tell us in one of his rare confessions. When the dark hour came, he fought for his new homeland in the mountains of Albania (1940), and returned safely  but with his legs broken by the frost.

Until he died he never took out the stew, perhaps of shame  because  he survived .. "He created a family and  lived his life honestly. In his few references to that war, his children and grandchildren understood how difficult and superhuman they all stood in this struggle! A fighter of the Mountain Artillery, and one of those who came back victorious, my grandfather.

But his martyrdom and bitterness did not end there, because in the years that followed EAM (National Liberation Front)  and being a leftist, he was targeted and gave weekly reports to the local Gendarmerie station and was insulted many times.

Always taciturn - you would call him a secretive person if you did not know - he wanted to protect his family in this way ..                                                                                                                

Who was Nikolaos D. Petikas?

His father's name was Koutsomichalis Dimitris. He was from Lythri. "He was killed in Smyrna because he went on the day of his escape to help his neighbors to board as well. They slaughtered him like a lamb ... "

On the occasion of these informations I have to observe the following:

The relatives do not know why he was found in Smyrna. Logically  mentioning that he had neighbors means that he would not have been there as a soldier. As M. Inzes says (East of Chios west of Smyrni p.176): The rise of the Neo-Turks to power in 1908 would bring about a gradual restriction of the rights of the Greeks, which would result in the beginning of 1914 the first great persecution and mass exodus of Christians from the province either to Smyrna or to Greece." .The little refugee boy and his uncle came to Greece after the disaster with the legendary  battleship Averof. Obviously this did not take them from Lythri. We logically conclude that some Lytrians like them had during the first persecution in 14 took refuge in Smyrna and from there left persecuted for the free Greece

Petros Petikas was the first uncle of Nikolaos Koutsomichalis. He adopted him and gave him the surname Petikas  when they came to Crete. They were settled in the village of Sokara Monofatsi in the prefecture of Heraklion (distance 49.7 km from the city of Heraklion). The recent history of the village has been marred by the execution by the German occupation forces on August 17, 1944, of 27 men from the village after a betrayal.

In the "Nominal index of refugee farmers from Lythri entitled to reciprocal compensation" are mentioned: Petikas Georg. of Lambros Lythri-Erythrai lot 2527) and Petikas Dimitr. of Pantelis (lot 2527). That is, they both received the same lot as relatives. The index does not mention Koutsomichalides and obviously no other male relatives came except Nikolaos. There is no reference to the two adjectives in the "Table with the families of Lythrians who settled in the Prefecture of Heraklion"

Note that the surname Petikas appears among the "Surnames of the past", in Kardamyla of Chios in 1820.  Petikas is called the bark of the pine tree in dialect of Chios. Chians had arrived in the Erythrean peninsula e.g. Alatsata from 1566 (M. Intzes. p. 85). At the end of the 18th century (ie the end of 1700) the Erythrean peninsula was developed particularly. Chians come to Lythri, from the Aegean islands and Evia too. At that time, the number of Alatsatian farmers was expanding. Their estates reached the NE as far as Aritzas near Lythri * (M. Intzes. p. 96-7). Petika family may have moved to Lythri before the massacre of Chios because after 25,000 Chians sold to Cesme, were women and children (M. Intzes p.128). But maybe later. Maybe they were Lythrians from a long time ago since the dialect of Lythri  is similar to the one opposite Chios .

Θωρηκτό Αβέρωφ. Averof. 


Μονοφάτσι Ηρακλείου. Herkalion area



Αναρτήθηκε από στις
Ετικέτες

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)